✍DİPÇE : Kesişen Yazgılar Şatosu, Calvino’nun OuLiPo etkisinde tasarladığı bir oulipiyen eserdir. Oulipo(Potansiyel EdebiyatAtölyesi); 1960'da Raymond Queneau ve François le Lilonnais tarafından kurulan daha sonra aralarına Calvino ve Perec'in de katıldığı bir oluşumdur.Edebi bir akım olmamakla beraber, matematik ve mantığa dayanan biçimsel sınırlamalarla dilin sınırlarını genişletmeyi amaçlayan teknikler bütünüdür.Bu teknik matematiğin kurallarından yararlanarak; dil oyunları, dil bilgisi sınırlamaları, bulmacalar, harf düşmeleri(Perec'in Kayboluş'u) terminoloji, ses oyunları, iç içe geçmiş hikayeler gibi yöntemlerle gerçeküstücülüğe giden edebi deneyler yaratır.İşte bu eser de tarot kağıtlarının matematiksel dizilişi ile ortaya konmuş sonsuz sayıda hayat hikayesi oluşturmaya elverişlidir. Calvino karşısında oyununa katılan aktif okurlar hedeflemektedir ne var ki yeni kombinasyonlar oluşturmak okur için o kadar kolay değildir.Bunun için tarot bilgisine sahip olmak ve açılımdaki matematiği kavramak kolaylık sağlayabilir. Eser dikey ve yatay dizilmiş tarot kartlarının üzerindeki figürlerden yola çıkarak hikayeler oluşturur.Belirli sütun ve satırlarda kesişen tarot kartları ile öykü yön ve sahip değiştirir yahut aşağıdan ve yukarıdan dizilimine göre de yeni öyküler oluşur.En düz okumada bile son açılan tarot kartı figürü diğer öykünün başlangıcını oluşturur.Görsel tekniğin yanı sıra metinler arasılığın da bonkörce kullanıldığı eser yüksek bir edebi haz sunumudur. Mentin içeriği ise şöyledir: Karanlık çöktüğü için yollarına devam edemeyen kişiler ormanın ortasında bir şatoda konaklar bu yolcuların ortak özelliği burada birbirlerine tesadüf etmeleri ve hepsinin de ormanın ve karanlığın büyüsünden dillerinin tutulmasıdır.Oysa insan konuşmakla yükümlüdür ve ortak anlatısal gereç olarak ellerinde sadece mimikleri ve masadaki tarot desteleri vardır. Orman ve şato ve tarot kartı imgelerinde insanın hayat yolculuğunu buluruz. Belki karanlık rahimdir ve oradan konuşmayı bilmeden doğan çocuğu simgeler bu dil tutulmaları bana bu çağrışımı yapar hep ve orman dünya alemi şato kendi küçük dünyamızda yazgımızda bizi etkileyen kişilerle temas ettiğimiz yerdir.Calvino'nun bazı eserlerinde ciddi bir tefekkür hissediyorum bu öukülerde de alın yazısı ve bazen bu yazgı karşısında cüz-i iradenin boyun eğmişliğini bizim dışımızda gerçekleşen ya da biz dokunduğumuz için başkalarının yaşamında gerçekleşen ve onların boyun eğişine yol açan bir yazgı anlatımı vardır.Bu kesişmeler, insan öykülerinin bu iç içe geçmişliği,yazarın kader algısında cesur ve belki meraklı arayışlarıdır. Bunlar elbette bu okumada benim yakaladığım detaylardır ve belki de hiç ilgisi yoktur.Tarot arkanalarına baktığımızda sıfır(0) ile başlayan Deli kartı vardır sıfır etkisiz bir sayıdır ve yolculuk esnasında karşılaştığı her sayı ile değer kazanır ve bir yaşam dersine dönüşür.Küçük arkanalar ise düşünce duygu yaratıcılık ve zenginliği temsil eder. Bu metin sadece Rönesans figürlü kartlarla değil tarihi ve mitik göndermelerle öyle süslü öyle zengin bir okuma sunar ki benim gibi tarot açılımlarını bilmeyenler, bu metinler arası göndermelerde dahi yeni öyküler ve hayatlar yakalar ve hisseder.Shakespeare'nin birçok karakterinden, Sade'den , Stendhal, Helene'den...Bir öyküden diğerinde buluşan birinin karanlığının diğerinde umuda , yalanın gerçeğe dönüştüğünü öykünün okunma yönüyle yaşanma yönünün değiştiğini gösterir ve mutlaka kader çarkında o kaçınılmaz kesişmelere dikkat çeker. Başarılı ve hakkıyla bir okuma yapamasam da ;yazgımla kesişen kişi ve olayları sorgulamaya ve ben de mistik bir hava estirmeye vesile olan bu kitabı gerçekten çok sevdim Gerçek anlamıyla da okumayı isterdim. Anlatıcının kendi öyküsünü anlatırken Değnek yani yaratıcılığı seçtiği ve en son söylediği gibi böylece her şeyi yerli yerine koydum hiç olmazsa sayfada.İçimde her şey eskisi gibi...

Kesişen Yazgılar ŞatosuItalo Calvino · Yapı Kredi Yayınları · 2020426 okunma

··

310 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.