Aziz Nesin in daha önce okuduğum pek çok kitabına inceleme yazdım. Onun edebi kişiliğinin mükemmelliğine hayran oldum. Ama hep birşeyi merak ettim. Neydi bu mükemmelliğin sırrı? Bir sır mıydı gerçekten? Sadece yeteneğiyle açıklayabilir miyiz bu harika eserleri? Onun özellikle mizahindaki güç neydi?
İşte bu otobiyografi serisinin ilk kitabı olan Yol, buna cevap veriyor. Satır aralarından cikarmiyorsunuz bu cevabı, açık açık dillendiriyor.
" Benim yazar olmam, iyi bir yazar olmamın ilk nedeni yasayisimdir, yaşamak için çektiğim zorluklardir." diyor.
Gerçekten de çok zor şartlarda yaşamış Aziz Nesin. Ekonomik olarak piramidin neredeyse en altında bulunan bir ailenin çocuğu olarak, yaşadığı zorlukları hiç unutmamış. Bu zorluklardan beslenmiş hatta.
Önce babasını analiz edelim.
Abdülaziz efendi. Çevresinde saygın, sevilen birisi. Hoca diye hitap ediyorlar kendisine. Gelenekçi bir aileden geliyor. Yeniliklere kapalı, bağnaz, taassup bir kişiliği var. Özgürlük, hürriyet, demokrasi ona uzak kavramlar. Abdülhamid fanatiği. Haliyle, cumhuriyet, devrim ve Atatürk düşmanı. Oğluna düşkün ama. Kendi çapında oğluna iyi bir eğitim vermek istiyor. Tabii sadece dini eğitim. Ancak aile dostları, kendileri gibi gariban amcası ona sadece dini eğitim değil, bilimsel fikirleri de aşılıyor. Matematik, fen bilimleri... Düşünün ki Arapça ve Farsça'ya hakim küçücük bir çocuk. Kur'an-ı hatim etmiş bir çocuk. Daha da fazlası, imamlara bu konularda ders verecek kadar ileri seviyede. Baba oğul birbirlerine düşkün. Bir de babası gereksiz kıskançlıklarla annesini uzmese, olay çıkarmasa.
Anne... Ne denebilir ki, annesi için? Onun anlatımıyla kendisini vareden, iyilik adına ne varsa ona borçlu olduğu bir kadın. Hiç gün yüzü görmemiş eşsiz bir anne. Çocuk yaşta anne olmuş, sonrasında verem belasını iliklerine kadar hissetmiş, gerçek bir fedakarlık örneği. Aziz Nesin için gercek bir 'aziz'.
Bu kitap, ki özgeçmişin birinci kitabıdir, Aziz Nesinin 12 yaşına kadar olan zorlu yasamini anlatıyor bizlere. Aile yaşamını, yaramazlıklarinı, okul günlerini, yalnızlığını, cumhuriyetin ilk yıllarındaki yenileşme çabalarını ve buna direnen kesimleri anlatıyor bizlere. Geldiği bu yere cumhuriyetin katkısını anlatıyor. Aziz Nesin nasıl varoldu, bunu anlatıyor.
Şiddetle tavsiye ederim.
