Kitap, Şeyh Bedreddin'in felsefesi, ütopyası ve isyanıyla ilgili çeşitli alanlara odaklanan 7 yazarın değerlendirmelerinden oluşan kolektif bir tarih kitabıdır... Şeyh Bedreddin, Osmanlı'nın Kuruluş Dönemi'nde yaşamış ve 1402 Ankara Savaşı'ndan sonraki Fetret Devri'nde etkinlik göstermiş bir İslam filozofudur. Ancak Bedreddin'in tanrı ve inanç anlayışı bilinenlerden çok faklıdır. Şeyh Bedreddin'in fikirlerinin toplandığı Varidat eserinde, "Vahdet-i Mevcut" kapsamında, yalnızca cisimler dünyasının var olduğu, Tanrı'nın da doğanın kendisi olduğu, cennet ve cehennemin ise cisimler dünyasındaki iyilik ve kötülüğü temsil ettiği ve cenneti bu dünyada aramamız gerektiği savunulmaktadır. Dinler arası birlikteliğe de vurgu yapan, Bedreddin'in "Materyalist-Panteist" bir inanç anlayışına sahip olduğu görülmektedir. Şeyh Bedreddin, Börlükçe Mustafa (Aydın çevresi) ve Torlak Kemal (Manisa çevresi) ile birlikte farklı bölgelerde etkinlik gösterip insanları bir araya getirerek Osmanlı hanedanlığına karşı bir köylü-halk isyanı başlatmıştır. İnsanları bir araya getiren şey inanç olsa da isyanın temelinde dönemin hanedanlığıyla halk arasındaki ekonomik uçuruma karşı gelen eşitlikçi ve refah bir köylü-halk topluluğu oluşturma amacı yatmaktadır (bu açıdan bakıldığında Şeyh Bedreddin İsyanı'nın; Fransız Devrimi ve Alman Köylü Savaş'ı gibi halk isyanlarıyla da ortak özellikler taşıdığı görülmektedir). Şeyh Bedreddin, farklı ilim kentlerinde eğitim görmüş, döneminin en önemli ilim insanlarından biridir. Aynı zamanda Yıldırım Bayezid'in oğlu, Çelebi Mehmet'in de kardeşi olan Musa Çelebi'nin kadılığını üstlenmiş, bu dönemde de birçok köylüyü tımar sahibi yapmıştır. Bedreddin'in önemli bir ilim insanı olması, kadılık döneminde köylülerle iş birliği yapmış olması ve halkın yoksulluk içerisinde yaşamasına karşı sunduğu ortaklaşacı yaşam ve daha refah köylü-halk toplulukları oluşturma hedefi gibi faktörler, isyanın geniş kitlelere yayılmasını sağlamıştır. Ancak isyan başarısızlıkla sonuçlanmış ve Şeyh Bedreddin, Çelebi Mehmet tarafından Edirne'nin Serez Çarşısı'nda idam edilmiştir. Kitabı okuyup Şeyh Bedreddin'in fikirleri ve hedeflerini daha detaylı bir şekilde öğrendikçe olayın içinde lisedeki tarih derslerinde anlatılanlarla farklılaşan noktalar görmek mümkündür. İnsanların çoğu tarihe ilgi duymalarına rağmen tarihi öğrendikleri (öğrendiklerini sandıkları) kaynaklar (televizyon dizileri) ve tarih okumaları yaparken takındıkları taraflı tutum ve yapılan metodolojik hatalardan dolayı tarihi eksik ve yanlış öğrenmekte, bu bilgiler kapsamında da hatalı yorumlamalar yapmaktadırlar. Bunun önüne geçerek tarihi mümkün olduğunca doğru öğrenebilmek için tarih okumalarını geniş kaynaklarla ve doğru metotlarla ("metinlerarasılık" ilkesine bağlı kalarak) yapmak son derece önemlidir. Not: İncelemede yazılanları spoiler olarak değerlendirmemenizi tavsiye ederim (hepimizin tarih derslerinde denk geldiği bir olay zaten). Kitap, yalnızca olayları kapsamlı bir şekilde anlatmakla kalmamakta aynı zamanda "Tarihin iktidar ve toplumla ilişkisi", "Dinin iktidar ve isyanla ilişkisi", "Halk isyanlarının ortak yönleri" ve "Metinlerarasılık ilkesine göre okumalar yapmak" hakkında makale niteliğindeki yazılara da yer vermektedir.

Tarih Ütopya İsyanKolektif · Su Yayınları · 20185 okunma

·

52 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Seyduna1793