Çağdaş Kırgız edebiyatı içinde çok önemli bir yeri olan Cengiz Aytmatov’un faaliyetleri yalnızca edebiyatla sınırlı değildir. O, aynı zamanda Sovyet ve Kırgız diplomasisine önemli katkılar yapmış bir büyük yazar ve diplomattır. Aytmatov’un eserleri başta Türkçe olmak üzere birçok dünya diline çevrilmiştir. Cengiz Aytmatov, eserleri yoluyla bütün dünya okurlarının ilgisini çekmiş ve bu sayede Kırgızistan’ı temsil eden bir dünya yazarına dönüşmüştür. Onun eserleri Kırgız, Sovyet ve Türk dünyası edebiyatı içinde düşünülebileceği gibi dünya edebiyatı içinde de düşünülebilir. Aytmatov, yalnız Kırgız halkının değil, insanlığın önemli sorunlarını ele alır. O, önde gelen bütün yazarlar gibi insanlığın karşı karşıya olduğu veya olabileceği büyük sorunlara romanın, hikâyenin, kurmacanın içinden çözümler üretmeye çalışır. Kişi, zaman ve mekân (uzam) üçgeni, bir söylemin anlatı düzeyine erişmesi için temel oluşturur: “Uygulamada bir söylemin anlatı düzeyine erişebilmesi için, en azından belli bir zamanda bir söyleme, düşünme ya da yapma edimiyle donatılmış bir kişiyi içermesi gerekir. Bir yandan insan mekânı dönüştürür, bir yandan da mekân insanı dönüştürür ve kurmaca metin söz konusu olduğunda mekân kurmaca kişilerin, kaderine etki eder. Gerçek dünyada da kurmaca dünyada da insanla mekân arasında çok yönlü ilişkiler vardır. Aytmatov’un romanları insanlığın dikkatini Kırgızistan coğrafyasına yöneltmiş ve bütün insanlığın gözünde Kırgızistan’ın güzellikleri ile ilgili bir farkındalık yaratmıştır. Aynı durum başka estetik metinler, eserler bağlamında da söz konusudur. Söz konusu eser olan Ebedi Gelin, bundan önce okuduğum Aytmatov eserlerine göre gerek dil gerekse de kurgu bakımından oldukça yabancı geldi bana. Yazan kişinin ismini görmeden bana bu kitabı verseler ve okuduktan sonra yazarının kim olduğunu sorsalardı eğer direkt Zülfü Livaneli derdim. Neden Livaneli? Diyecek olursak eğer, aynı şekilde bu yazarında dili oldukça sığı kurgusu vasat altı ve okuyucu okuduktan sonra kendisine bir şey katamaz. Konumuz Livaneli değil Aytmatov. O yüzden tekrardan Aytmatov’a dönecek olursak eğer; yazarın bundan önce okuduğum 7 eseri gerek Orta Asya kültürünü gerekse de Sovyet dönemindeki insanların çekmiş oldukları bireysel ve toplumsal sıkıntıları oldukça iyi bir şekilde bizlere sunuyordu. Eserlerde verilmek istenilen mesaj kuvvetli unsurlarla desteklenirdi. Maalesef keşke okumasaydım diye düşünmedim değil. İncelemede bulunan arkadaşlardan birkaçı Kassandra Damgası için de aynı şeyi söylemiş. Umarım o eseri bu eser kadar kötü değildir. Şimdilik söyleyeceklerim bu kadar. Amacım en kısa zamanda Aytmatov külliyatını bitirebilmek. O zaman daha sağlık bir genel inceleme yapabilirim. Şimdilik bu kadar esen kalın.

Ebedi GelinCengiz Aytmatov · Nora Kitap · 2020882 okunma

·

232 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.