Eser İzmir Sukiastı’ndan önce Ziya Hurşit, İzmit Milletvekili Şükrü, Ankara Valisi Abdülkadir gibi suikastın öncülerinin önce Gazi Paşa’yı Ankara’da sonra da Bursa’da öldürme planlarından bahsediyor. Ardından İzmir Suikastı’nın başarısızlığına geçiliyor ve halkın bu suikasta verdiği tepkiler, düzenlediği mitingler, dönemin olayla ilgili gazete haberleri ve önemli yazarların olaya dair görüşleri (Yunus Nadi, Falih Rıfkı Bey,) anlatılıyor. Ardından gelen tutuklamalar, Ali Fuat Paşa’nın, Kazım Karabekir’in döneme dair anıları. Ardından sanıkların yargılanması, iddianame ve savunmalar. Önce suikast sanıkları yargılanıyor daha sonra da Terakkiperver Fırka’nın kurucuları içinde yer alan paşalar. Suikast’ta parmağı olan 15 kişi hakkında idam kararı verliyor ve hemen uygulanıyor. Paşaları muhtemelen Gazi kurtarıyor. Ardından mahkeme Ankara’da devam ediyor. Bu sefer eski İtthatçılar yargılanıyor. Küçük Talat Bey, Doktor Nazım, Maliye Bakanı Cavid Bey’ler gibi. Atatürk’ü bir suikastla ortadan kaldırmak ve yönetimi ele geçirmek ile suçlanıyorlar. Savunmalar alınıyor ve 4 kişi idam cezasına çarptırılıyor. Böylece bir dönem kapatılıyor ve muhalefet bu idamlarla toptan susturuluyor. Bu yaşananları dönemin şartları içinde değerlendirmek en doğrusudur. M. Kemal ortadan kaldırıldıktan sonra yaşanabilecek kaosu ve muhtemel iç çatışmaları ve iktidar çekişmesini düşünün. Kurtuluş Savaşı’nın ve Cumhuriyet’in kazanımlarının yok olabileceğini düşünmek zor değil. Aynı zamanda Atatürk’ün ülkemizi getirmeye çalıştığı nokta ve o dönem karşısına çıkan engeller. Yoruma çok açık konular bunlar saatlerce tartışılabilir. Şu konuda kitabı okuduktan sonra hemfikir olabiliriz. Mahkeme tarafsız değildi, ne olursa olsun belirli kişilerle ilgili idam hükümleri önceden hazırlanmıştı. Fakat suikast başarılı olsaydı yaşanabilecekleri de gözden kaçırmamalıyız. Kitaba dair de birkaç eleştiri de bulunacağım. Öncelikle kaynakçası çok kısıtlı sadece 30 kaynak kullanılmış ve tek bir yabancı kaynak dahi yok. Oysa ben bu suikast girişiminin Dünya’daki yankılarını da okumak isterdim. Ayrıca kitap bazı noktalarda tekrara düşüyor. Ortada kesinlikle bir emek olmakla birlikte konu biraz dar tutulmuş bence genelde mahkeme savunmaları, sorgulamalar, iddianame. Yine de bu olayı daha iyi anlamak için okunması gereken kitaplardan biri. Bir de Uğur Mumcu’nun ‘Gazi Paşa’ya Suikast’ kitabını okuyacağım ve değerlendirmemi birkez daha gözden geçireceğim. İyi okumalar.

HesaplaşmaVahdettin Engin · Yeditepe Yayınları · 201157 okunma

·

134 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Septimius Severus