Türk Edebiyatı Kitap Önerileri 2: Tanzimat'tan Milli Edebiyat Dönemine Kadar
Merhabalar. Kitaplardan daha güzel bir sığınak bulamadığım şu günlerde Türk Edebiyatı kitap önerilerinin ikincisiyle karşınızdayım. İlki çok ilgi görmemişti ama ilgi görmekten ziyade okuduğum dönemi toplu olarak değerlendirmemi sağladığı için bu çabamın boşa gittiğini düşünmüyorum.
İlk dönem Türk edebiyatına daha fazla dayanamadığı için bu kez 
Fëanor yok. İlkinde onunla birlikte Tanzimat edebiyatına ilişkin kitap önerilerinde bulunmuştuk. Bu sefer yalnızca ben Tanzimat ile Milli Edebiyat dönemi arasında kalan yazar ve eserlerden okuduklarım arasından öneriler yapacağım.
Öncelikle hangi kitapları okuduğumu sıralayayım:
1. Mürebbiye (Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1899)
2. Kuyrukluyıldız Altında Bir İzdivaç (Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1910)
3. Şıpsevdi (Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1911)
4. Gulyabani (Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1913)
5. Hakka Sığındık (HüseyinRahmiGürpınar, 1919)
6. Efsuncu Baba (Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1924)
7. Falaka (Ahmet Rasim, 1927)
8. Salon Köşelerinde (Safveti Ziya, 1912)
9. Zavallı Necdet (Safvet Nezihi, 1900)
10. Menfi (Fazlı Necip, 1909)
11. Küçük Paşa (Ebubekir Hazım Tepeyran, 1910)
12. Siyah Gözler (Cemil Süleyman, 1911)
13. Kadınlara Dair Öyküler (Halid Ziya Uşaklıgil)
14. Erkeklere Dair Öyküler (Halid Ziya Uşaklıgil)
15. Mai ve Siyah (Halid Ziya Uşaklıgil, 1898)
16. Aşk-ı Memnu (Halid Ziya Uşaklıgil, 1901)
17. İhtizar (Mehmet Rauf)
18. Âşıkane (Mehmet Rauf)
19. Eylül (Mehmet Rauf, 1900)
20. Genç Kız Kalbi (Mehmet Rauf, 1912)
Tanzimat edebiyatçıları üslup olarak daha homojendi ancak bu ikinci dönem biraz daha karışık. Edebiyat-ı Cedide topluluğu var, onların izinden giden Fecr-i Ati topluluğu var. Servet-i Fünun dergisi bu iki topluluğun da yayın organıymış. Bir de bu topluluklara dâhil olmayıp bağımsız yazanlar var. Okuduğum yazarları Servet-i Fünun yazarları ve bağımsız yazarlar diye ayırmam gerekirse şöyle bir tablo çıkıyor karşımıza:
Servet-i Fünun: Cemil Süleyman, Halid Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Safveti Ziya
Bağımsız: Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Safvet Nezihi, Fazlı Necip, Ebubekir Hazım Tepeyran
Şimdi de benim önerdiğim yazar ve eserleri sıralayalım:
1. Gulyabani (Hüseyin Rahmi Gürpınar)
2. Zavallı Necdet (Safvet Nezihi)
3. Siyah Gözler (Cemil Süleyman)
4. Kadınlara Dair Öyküler (Halid Ziya Uşaklıgil) ve/veya
5. Erkeklere Dair Öyküler (Halid Ziya Uşaklıgil)
6. Aşk-ı Memnu (Halid Ziya Uşaklıgil)
7. Eylül (Mehmet Rauf)
Bu yazar ve eserler hakkında biraz bilgi verecek olursam:
Hüseyin Rahmi Gürpınar mahalle dilini romana yansıtmaktaki başarısı, batıl inanç ve hurafeleri konu eden mizahi romanlarıyla tanınmış bir yazar, bu nedenle okumasını oldukça keyifli bulduğum Gulyabani’yi kesinlikle öneriyorum. Ancak bunun ötesinde, Gürpınar’ın sosyal adalet ve kadın-erkek ilişkileri konusunda dönemini hatta bugünün Türkiye’sini bile aşan düşünceleri var ve romanlarını bu düşüncelerini aktarmak için bir zemin olarak kullanıyor. Yani tıpkı Tanzimat romancılarının yaptığı gibi tekniği içeriğe feda ediyor. Yine de onun ilginç düşüncelerini merak edenler için liste dışı birkaç öneride bulunabilirim. Şıpsevdi romanı, gereksiz uzun tasvirlerine ve karmakarışık felsefesine karşılık Hüseyin Rahmi’nin fikir dünyasına en iyi ışık tutan eserlerinden biri diye düşünüyorum. Ama bu romanı uzun bulacaklar için -ki gerçekten uzun- alternatif olarak yazarın sosyal adalet konusundaki düşüncelerini anlamak için Hakka Sığındık ve kadın-erkek ilişkileri konusundaki bakış açısını görmek için Mürebbiye’yi okuyabilir.
Servet-i Fünun yazarları çok karamsar ve melankolik, okuyacakları önceden uyarayım. Cemil Süleyman’ın kıskançlığı konu edinen Siyah Gözler isimli uzun öyküsü/romanı güzel tasvirleri ve yalın anlatımıyla benim çok hoşuma gitti. Safvet Nezihi’nin Zavallı Necdet’i, Halid Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu’su ve Mehmet Rauf’un Eylül romanlarına yasak aşk üçlemesi diyorum ben. Bence Aşk-ı Memnu dönemin en önemli eseri. Fransız realist/natüralist yazarlardan etkilenen Halid Ziya Uşaklıgil bu romanında tıpkı Recaizade’nin Araba Sevdası romanında yaptığı gibi kendinden önce denenmemişi bulmaya çalışarak Türk edebiyatında yeni bir sayfa açmış oldu. Öykücülüğünü de oldukça başarılı bulduğum Halid Ziya’nın kadınlara ve erkeklere dair kısa öykülerinin derlendiği iki öykü kitabını da öneririm.
Okuduğum kurgu kitapları kurgudışı kitaplarla desteklemeyi seviyorum. Böylece okuduğum yazarları ve eserlerini daha iyi idrak edebildiğimi düşünüyorum. Bu nedenle, Berna Moran’ın genel olarak Hüseyin Rahmi Gürpınar ve onun Şıpsevdi romanı ile Halid Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu romanını titizlikle incelemiş olduğu Türk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış 1 isimli kitabını da kesinlikle tavsiye ederim.
Herkese bol ve keyifli okumalar dilerim.:)
··
933 görüntüleme
Emekleriniz için teşekkür ediyorum. Platform maalesef artık çok değişti, garip ve kitaptan yoksun herhangi bir yazı bir sürü insanlara ulaşırken kaliteli yazılar çok az görülme oranına sahip oluyor bundan mütevellit denk geldiğim için mutluyum. 🌸 Hüseyin Rahmi Gürpınar'ı çok beğenirim. "Evlere Şenlik Kaynanam Nasıl Kudurdu?" kitabı en beğendiğim kitabı diyebilirim ve Cemil Süleyman'ın Siyah Gözler kitabı da ayrı güzeldir.
Sitede popüler olmayan okurlara ait yazıların içerikten bağımsız olarak ilgi görmediğinin farkındayım. Ama ben burayı kendim için bir arşiv oluşturmak amacıyla kullanıyorum. Bu esnada birkaç okura yararım olursa ve ben de iyi okurlardan bir şeyler öğrenebilirsem kendimi karlı sayıyorum. Yine de insan doğası işte emeğinin takdir edilmesi hoşuna gidiyor. Yorumunuz için çok teşekkür ederim.:))
1 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.