Rachel Carson- Dinmeyen Kar Yağışı (1983)
"Tortular, dünyanın görmüş olduğu en muazzam "kar yağışlarının" maddeleridir."
"Her nehir, her zaman, denize ulaşmayı başaran çamur yükü dışında, tortuları oluşturan başka maddeler de taşır. Yukarı atmosferde belki de dünyanın yarısını dolaşan volkanik tozların yolculuğu, en sonunda okyanusta biter, akıntılarla sürüklenir, suyla şişer ve çöker. Kıyı boylarındaki çöllerin kumları, karadan esen rüzgarlarla denize taşınır ve çöker. Çakıl taşları, küçük taşlar ve kabuklar, buzullar ve yüzen buz kütleleriyle taşınıp buz eriyince sulara bırakılır. Dünya atmosferine denizlerin üstünden giren dmeir, nikel ve başka bazı meteor kökenli döküntüler de o büyük kar yağışının taneciklerine dönüşürler."
"Tortular dünyanın bir tür destansı şiiri gibidirler. Yeterli bilgeliğe eriştiğimizde, belki de dünyanın bütün tarihini onlardan okuyabileceğiz. Çünkü her şey orada yazılıdır."
"Tortuların kar yağışında da, hafif ve yoğun yağışlar art arda gelir. Yoğun yağışlar, toprağın yukarıya kaldırılıp, yağmurun, çamur ve kaya parçalarını denize sürüklediği, anakaralar üzerinde dağ oluşumu dönemlerine tekabül eder. Hafif yağışlar ise, dağ oluşum dönemleri arasındaki, anakaraların düz olduğu, erozyonun yavaşladığı sakin dönemlere işaret eder."
"Ilıman okyanusların çok geniş alanlarındaki taban, foraminifera denilen tek hücreli canlıların kalıntılarıyla kaplıdır"
"Okyanusların büyük derinliklerine gelince, olağanüstü yüksek basınç ve derin sulardaki yüksek karbondioksit oranı, kirecin büyük bölümünü tabana ulaşmadan eritir ve denizin kimyasal deposuna iade eder. Silis erimeye karşı daha dirençlidir. Büyük derinliklere bozulmadan ulaşabilen organik kalıntıların büyük bölümünün en narin yapılı tek hücrelilere ait olması, okyanusun en garip paradokslarından biridir. Kabukları kalsiyum karbonat yerine silisten yapıldığından, okyanusun sonsuz derinliklerine hiç bozulmadan inebilirler"
"Piggot'un Atlantik tabanından aldığı örnekler yerbilimciler tarafından 10.000 yıl kadar öncesine bakıp dünyanın iklimsel ritminin nabzını duyumsamak mümkün olmuştur; çünkü örnekler, soğuk buzul dönemi tortuları ile daha sıcak sulara özgü balçıklarının dönüşümlü katmanlarından oluşmuştu. Bu örneklerin verdiği ipuçları sayesinde, buzul dönemleri arasında ılıman iklim dönemleri olduğunu, deniz tabanının ılık sularla kaplı olduğunu ve sıcaksever canlıları barındırdığını gözümüzde canlandırabiliriz.
Piggot'un örnekleri sayesinde, ılık iklim dönemleriyle birbirinden ayrılan, buzların hareketlerine ilişkin 4 dönemin saptanması mümkün oldu."
Sayfa 493 - TUBİTAK Popüler Bilim KitaplarıKitabı okudu
·
88 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.