Hayatta kalmak tüm bitki, hayvan ve insanların en temel dürtüsü. Aklı başında hiçbir canlı bu dürtüye galip gelemez. Her canlı kendi meziyetleri ölçüsünde yaşamına öyle yada böyle devam etme içgüdüsüne sahiptir. Diderot’un Platonvari dialog tarzıyla ele aldığı bu kısa öyküsünde temelde bu konu, erdemli faziletli bir yaşam tercihi ile bunu kendine amaç edinmiş biriyle, insan olmayı aşağılayan, alçak ve kendi hayatta kalma mücadelesinde çevresindekileri kendine her durumda araç olarak gören birinin karşılıklı fikir çatışmaları üzerinden ve akıcı yarı-felsefi bir dille ele alınmış. Rameau’nun Yeğeni kitabını sevenlerin, yine İBKY’dan Jonathan Swift’in “Alçakgönüllü Bir Öneri” kitabının başında yer alan öyküsündeki örümcek ve arının benzer atışmasına göz atmak isteyebilirler. Açıkcası kütüphanede geçen o öykünün, bir kahvehanede geçen bu öyküyle çok benzer yanları var. Her iki öyküde de iyi-kötü tartışması makul gerekçelerle muhakeme edilirken, bu öyküde kötülüğe (yada faziletli olmayan yada erdemden uzak diyelim) biraz daha fazla söz hakkı tanınmış. Belli ki Diderot Grek felsefe tarihine de meraklı biri ve bunu eserlerinde yine tutkulu olduğu müzik başta opera, şiir gibi sanat dalları üzerinden örneklemelerle sentezleyerek aktarmak hoşuna gidiyor. Yine kitaptaki dialog yöntemi seçiminin de tesadüfi olmadığını düşünüyorum. Kendisini takip etmeye başlayanlar, benzer analojileri felsefi düşünceleri üzerinden kendi epistemolojisini kurmaya çalıştığı diğer kitaplarında da görebilirler. Bir Voltaire, Rousseau kadar popüler olmasa da ki bence aynı döneme denk gelmeleri kendisi için bir talihsizlik olarak görülebilir, Diderot da en az onlar kadar özgün, yalın olmakla birlikte düşünceleri belli bir derinliğe sahip, kesinlikle çok yönlü ve ıskalanmaması gereken aydınlanma dönemi yazarlarından.

Rameau'nun YeğeniDenis Diderot · İş Bankası Kültür Yayınları · 2013231 okunma

56 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.