Item: Başkalarının Acısına Bakmak
Author: Sevgican

Sevgican

@Scgscg·

19 Mayıs 2022 00:24

151 syf.

· Kitabı okudu

Puan vermedi

16 saatte okudu

EDEBİYAT ÖZGÜRLÜĞÜN TA KENDİSİDİR!

"Savaş yırtar, savaş parçalar. Savaş iç deşer, savaş bağırsakları söküp boşaltır. Savaş teni yakıp kavurur. Savaş organları bedenden koparır. Savaş yıkıp yok eder." ... Susan Sontag dünyaca tanınan Amerikalı deneme, roman ve öykü yazarı, senarist, yönetmen, kuramcı, eleştirmen, insan hakları savunucusu ve savaş karşıtı provokatif bir entelektüel.. 2003'te Alman Yayıncılar Birliği’nin Geleneksel Barış Ödülü’nü kazandı. Başkalarının Acısına Bakmak Susan Sontag’ın ölümünden bir yıl önce araştırma, inceleme ve deneme türünde savaş fotoğrafcılığı üzerine yazdığı, savaş fotoğrafıcılığının dilini çeşitli boyutlarda değerlendirdiği çok ses getiren eseridir. Kitap dokuz bölümden oluşuyor. Virginia Woolf Haziran 1938'de, savaşın kökleri üzerine kendi cesur ve pek de hoş karşılanmayan görüşlerini dile getirdiği Three Guineas adlı kitabını yayınlar. Bu kitap İspanya'daki faşist ayaklanmanın yayılarak ilerleyişine yoğunlaştırdıkları bir dönemde basılmış ve Londra'da yaşayan, "Sizce savaşı nasıl önleriz?" sorusunu yönelten seçkin bir avukattan gelen bir mektuba oldukça gecikmiş bir cevap olarak kaleme alınmıştı. Woolf a göre Her ne kadar aynı sınıfa, 'eğitimli sınıfa ait olsalar da, aralarında onları ayıran muazzam bir uçurum bulunmaktaydı: avukat bir erkek, yazar ise bir kadındı. Savaşı erkekler yapardı. Erkekler (erkeklerin çoğu) savaştan hoşlanırlardı, çünkü erkeklerin gözünde "savaşmakta bir şan, bir zorunluluk, bir tatmin" vardı, oysa kadınlar (kadınların çoğu) böylesi duyguları hiç hissetmezler ya da savaştan hiç hazzetmezlerdi. Virginia Woolf gibi eğitimli bir kadın bile savaş hakkında ne kadar çok şey bilebilirdi ki? Savaşın cazibesinden söz açılınca kadınların kapıldığı irkilme duygusu erkeklerinkiyle aynı olabilir miydi? Woolf, savaş resimlerine topluca bakarak,.. Söz konusu resimler, faşistlerin kuşatması altındaki İspanyol hükümetinin dağıttığı resimler.. "Aynı fotoğraflara baktığımızda aynı duyguları hissedip hissetmediğimiz konusu üzerinde duralım," der ve şöyle devam eder.. Hepimiz aynı şekillerde tepki gösteririz; bizi yetiştiren gelenekler ve aldığımız eğitimler ne kadar farklı olursa olsun," der avukata. Kanıtı da şöyledir: Hem 'biz' (burada kastettiği 'biz' kadınlardır) hem de siz, tepkilerimizi pekâlâ aynı sözcüklerle ifade edebiliriz. Siz, bayım, o fotoğraflara 'dehşet ve tiksinti'yle bakın. Onları gördüğümüzde biz de aynı şeyi söyleyelim... Siz diyorsunuz ki, savaş uğursuzluktur; barbarlıktır; savaş ne pahasına olursa olsun durdurulmalıdır. Biz de sizin seçtiğiniz sözcüklerle tekrarlıyoruz: Savaş uğursuzluktur; barbarlıktır; savaş ne pahasına olursa olsun durdurulmalıdır. Bir savaş fotoğrafı, düşüncelerimizi değiştirir mi, bize farklı bir bakış açısı sunar mı? Bu sorunun cevabı kişinin bulunduğu tarafa göre değişir. Hakkın ve haklılığın bir tarafta, baskı ve adaletsizliğin diğer tarafta yer aldığına ve kavganın sürdürülmesi gerektiğine inananlar açısından önemli olan, tam da kimin, kim tarafından öldürüldüğüdür. Örneğin İsrail askerlerince çatışmada öldürülen bir Filistinlinin basına yansıyan fotoğrafı İsraillilerce terörist ve ölümü hak eden bir cani olarak görülürken aynı fotoğraf bir Filistinli için halkına kendini feda eden bir vatansever, bir kahraman olarak görülüyor. Bir İsrailli Yahudinin gözünde, Kudüs'ün merkezindeki Sbarro pizzacısına düzenlenen saldırıda paramparça olan bir çocuğun fotoğrafı, öncelikle, Filistinli bir intihar bombacısı tarafından öldürülen bir Yahudi çocuğun fotoğrafıdır. Bir Filistinlinin gözündeyse, Gazze'de devriye gezen bir tankın ezerek paramparça ettiği bir çocuğun fotoğrafı, öncelikle, İsrail ordusunun bir zırhlı aracı tarafından öldürülen bir Filistinli çocuğun fotoğrafıdır. Militanın bakış açısıyla, kimlik her şeydir. Ve bütün fotoğraflar, altlarına eklenen yazılar ya da üstlerine konan başlıklarla açıklanmayı veya çarpıtılmayı beklerler. Ölü sivillerin ve yerle bir edilmiş evlerin görüntüleri düşmana duyulan kini koyulaştırmaya yarayabilir. Yine ideolojisini aşamayan kişiler tarafından savaş fotoğrafları kamera için özel olarak tasarlanmış mizansenler olduğu iddia ediliyor. Hatta davaları için daha fazla uluslararası destek toplamak amacıyla vahşetin kendileri tarafından yapıldığını iddia edilebilir, diyor yazar. İnsanın, kendisinin ait olduğu tarafın işlediği vahşetlerin fotoğraflarla kanıtlanması durumunda yapıştırdığı standart cevap, söz konusu resimlerin kesinlikle sahte olduğu, özel olarak tasarlanmış mizansenler olduğu iddia ediliyor. Bir vahşeti resimleyen görüntüler kolaylıkla birbirine zıt tepkiler uyandırabilir. Bu bir barış çağrısı olabilir. Veya bir öç çığlığı olabilir. Ya da sadece, fotoğrafik bilgilerin sürekli belleğe atılıp üst üste yığılması sonucunda, yaşanan korkunç şeylere dair bir kafa karışıklığı yaratabilir. #167441716 Fazla uzatmadan Susan Sontag Başkalarının Açısına Bakmak kitabında Amerikan İç Savaşı, Siyah-Beyaz Irkçılıkları, Nazi ölüm Kampları, Hiroşima ve yakın tarihli Vietnam, Bosna, Sierra-Leona, Ruanda, İsrail-Filistin, Afganistan, 11 Eylül olaylarına ait fotoğrafların ülkelerin politik çıkarlarına göre sansürlenebildiğini, çıkarlarına göre kışkırtma yatmak ya da politik gücünü artırma yönünde kullanabildiklerini, #167422504 Kişisel hafıza ölebildiğine göre fotoğrafların ölümsüzlüğünden yola çıkarak hafıza müzesi kurulması istendiğide örneğin Amerikanın Ermeni soykırımla ilgili bu konuda haklı görürken ve desteklerken aynı şey ırkçılık, siyah beyaz çatışmalarına ait fotoğrafların görmezden gelinmesi, çift standart uyguladığı konularına değiniyor. #167446729 Fotoğrafların mahrumiyeti olduğu nerede, nasıl kullanılması gerektiği, alt yazılarının önemli olduğu vurgulanıyor. Fotoğraf sanatçısının vahşet karşında izleyici olarak eleştirildiğini, mesleki zorluklarını sarsıcı şekilde anlatıyor. Yine savaş fotoğraflarının uyarıcı etkisini dünya üzerindeki birçok savaş, katliam, felaket ancak fotoğraflandığında dikkat çekilebildiğini, buna örnek olarak Bosna'yı gösterir. Diğer taraftan hissizleştirmeden söz eder. Her akşam televizyon ya da bilgisayar aracılığıyla ile odamıza giren bu görüntüler bir süre sonra bizi olaylara karşı bizi kör eder, kanal değiştirip, farklı olaylara ilginizi verebilirsiniz. #167446729 Tam tersi de olabilir .. "İnsanlar ağlamak isterler ve bir anlatı biçimindeki keder, üzerinden zaman geçse de kolay kolay eskimez." Burada da Hz. Hüseyin'in ihanete uğrayıp şehit edildiği Kerbela vakasına değiniyor. İranlılar daha önce çeşitli temsillerde defalarca izlemiş olmalarına, Hz. Hüseyin'in şehit edileceğini bilmelerine rağmen o sahneyi her gördüklerinde hüngür hüngür ağlıyorlar. Aslında kitap dokuz bölümde ayrı ayrı çok can alıcı konulara, olaylara yer tarih belirterek değiniyor. Örneğin Üçüncü bölümde *Savaş bir seyir malzemesi değildir. Francisco de Goya' nın Savaşın Felaketleri çalışmasına değiniyor. *Savaşın Felaketleri'nde iğrenç zalimliklerin sergilenmesiyle hedeflenen, besbelli ki o görüntülere bakanları uyandırmak, sarsarak şok etmek ve derinden yaralanmaktır. Son olarak diyorum ki Eser anlaşılılır, sarsıcı olayları yer, zaman belirterek fotoğraflarla resmediyor. İçiniz acıdan kıvranabilir, karnınıza yumru oturabilir, midenize krap girebilir belki ama bir çok gerçeğe de şahit olacaksınız. Bizim ya da bizden olmayanlara karşı bir sempati besleyemezsek nasıl insanlar oluruz? En azından bazı anlarda kendimizi unutmayı başaramazsak nasıl insanlar oluruz? Yaşadıklarımızdan ders çıkarmayı bilemezsek nasıl insanlar oluruz? Ya affetmeyi bilemezsek? O zaman olduğumuzdan başka bir şey haline gelmez miyiz? Edebiyat özgürlüktür. Özellikle de birer değer olarak okumanın ve içedönüklüğün ayaklar altına alındığı bir çağda edebiyat, özgürlüğün ta kendisidir! Başkalarının Acılarına Bakmak eserde bu incelemeye sığmayacak kadar konu, olay, vahşet fotoğrafları, ve son bölüm ekte Yazarın Amerikan emperyalizmi üzerine etkileyici bir konuşması var. "Eskisini yıkmadan asla yeni bir şeye sahip olamazsınız," diye yazıyordu Lawrence. "Avrupa artık eski olandır. Amerika ise yeni. Ve yeni olan, eskinin ölümüdür." Konusuna meraklı olan okurlara kesinlikle tavsiye ederim. İyi okumalar...

Başkalarının Acısına BakmakSusan Sontag · Agora Kitaplığı · 2004453 okunma

··

949 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Sevgican