Bir toplum tepeden tırnağa saf aklın göstergeleri üzerine sil baştan inşa edilemez. Bu tür toplumsal inşa girişimleri er ya da geç başarısızlıkla sonuçlanacaktır ve zayiat büyük olacaktır. Modern çağdaki rasyonalist adımlarda, Nazilerde ve Sovyetlerde gördük ki toplum mühendisliğine sınanmış kollar mütemadiyen başkalarını boğazlamakla ve asmak kesmekle meşguldü. Bazı şeyler teoride her ne kadar mükemmel görünse de, iş pratik alana gelince güzelim teorilerin güzelliğinden bir iz bile görünmez. Bu tür nedenlerden dolayı olacak ki Le Bon’un devrimlere yönelik pek olumlu bir düşüncesi yok. Le Bon’un modern ve modern sonrası döneme dair önemli bulduğum bir tespiti ve öngörüsü var: Modern dönem bir geçiş ve anarşi dönemidir, modern sonrası dönemse kitle dönemi olacaktır, bu nedenle modern sonrası dönemde kitlelerin kudreti hesaba katılmalıdır. "Ulusların kaderi artık hükümdar konseylerinde değil kitlelerin ruhunda mayalanıyor” diye yazan Le Bon ne kadar da haklı ancak meseleyi ne kadar da eksik bırakıyor. Günümüzde neredeyse her şey kitlelerin ruhunda mayalanıyor ancak insanları un ufak eden de kitlelerin ruhundan başka bir şey değil. Esasında sorunun bir basamak öncesine bakarsak orada erki elinde bulunduran üç beş egemen görürüz, kitlelerin ruhunu mayalayan. Ne yazık ki onlar edebiyatçılar, felsefeciler, bilim insanları değil; politikacılar, medyacılar ve zengin iş insanlarıdır. İlk gruptakilerin mayası kuvvetlidir ancak ağır ağır oluşur; ikinci gruptakilerse günü kurtarmaya yönelik hareket ederler, rüzgar ne yöne eserse o yönde. Le Bon’un henüz 1895 yılındayken öngördüğü gibi, günümüz kitle dönemi. Medya, iletişim, internet, sosyal medya, metaverse… gitgide kitleleştik ve güçlerimizi de kitlelere teslim ettik. Artık hepimiz global bir köyde yaşıyoruz ve köyün surlarında faşizm, baskıcılık, bürokrasi, çoğunluğun hakimiyeti var. İkiyüzlülüğümüzü politik doğruculuk gibi postmodern palavralarla gizledik, oysa etrafta sürüden ayrılanları yutmayı bekleyen kurtlar var. Göz göre göre kabullendik olanları ve olanların başka türlü olabileceğini görmezden geldik. Le Bon’un kitle psikolojisine dair söyledikleri aradan geçen yüzyılı aşkın sürede malumun ilanı oldu. Günümüzde herkes biliyor artık kitlenin ruhuna tesir edenin gerçek kahramanlar değil de efsanevi kahramanlar olduğunu. Bireyin ve kitlenin ruhunun birbirinden farklı olduğunu, kitlenin ruhunun bireyin ruhunu kendi gibi düşünmeye, hissetmeye ve eyleme zorladığını. Irkların kalıtsal içgüdüsüne ve dolayısıyla ırklar arası hiyerarşi olduğuna dair söyledikleri hariç, neredeyse her dediği doğrulandı.

Kitleler PsikolojisiGustave Le Bon · Say Yayınları · 20183,724 okunma

·

192 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Özkan Eken