Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.26
Gönderi
Phaedrus, Nitelik Nedir?
Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı, benim için uzun soluklu, farklı bir okuma oldu.
‘’Değerlerin Sorgulanması’’ alt başlıklı kitap, aslında birçok farklı türe ait özellikleri barındırıyor. Otobiyografik bir roman olduğu gibi gezi, deneme, felsefi metin gibi birçok türe ait özellikleri bir arada işliyor. Tabii kitabın yoğunluğu felsefe desek yanlış olmaz. Birçok farklı konu ve kavram hakkında yazarın isimsiz kahramanının (aslında kendisinin) fikirlerini okuyoruz.
Kitabın yazarı olan Robert M. Pirsig, Amerikalı bir filozof. Önce biyokimya öğrenimi görmüş, sonrasında askere katılmış, Kore Savaşı’na gitmiş. Daha sonra felsefe bölümünde öğrenimini tamamlamış. Hindistan’a gitmiş, orada Doğu felsefesi üzerine çalışmış. Amerika’da çeşitli okullarda retorik ve kompozisyon dersleri vermiş. Psikolojik sorunlar yaşamış, elektroşok tedavisi görmüş.
Bu kitabın temelini, aslında kitabın yazarı Robert M. Pirsig’in 1968 yılında oğlu Chris ile birlikte Amerika’yı motosikletle baştan başa geçerek yapmış olduğu bir gezi oluşturmakta. Kitap da 1974 yılında yayımlanıyor. Kitabın yayımlanma aşaması da oldukça sancılı. 121 yayıncı tarafından reddedildikten sonra kitap kendisine bir yayıncı buluyor. Daha sonrasında çok satanlar listesine girmiş ve oldukça popüler olmuş.
Kitabın olay örgüsünü, yani daha çok roman özelliğini bir yolculuk oluşturuyor. İsimsiz kahraman ve oğlu Chris –ki gerçekten Pirsig’in oğlunun adıdır- iki dostlarıyla birlikte Minnesota’dan Kaliforniya’ya on yedi günlük bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuk boyunca isimsiz kahramanımızın çeşitli konulardaki fikirlerini öğreniriz. Bu konu başlıklarının her birini bir ders olarak gören isimsiz kahraman, bunlara ‘’chautauqua’’ adını verir. Bu terimin Türkçe karşılığı ABD’de yapılan eğitici toplantı serisi demek. İşte kahraman bize teknoloji, bilim, sanat, felsefe, eğitim ve daha detaylı olarak retorik, nitelik, diyalektik, klasik-romantik anlayış gibi kavramlar üzerine birçok ders verir. Bu derslerin bir kısmını verirken motosikletinden örnekler vererek konuyu somutlaştırmaya çalışır. Kahramanın kendisi de üniversitelerde retorik üzerine ders veren bir hocadır. Tıpkı Robert Pirsig gibi.
Özellikle nitelik üzerine verilen dersler dikkat çekicidir. Niteliği tanımsız olarak gören kahraman, niteliğin herhangi bir kalıba sokulamayacak bir kavram olduğunu savunur. Niteliğin her şeyin temeli olduğunu, aslında eseri oluşturan şeyin de niteliğin kendisi olduğunu düşünür. Nitelik, sonradan ortaya çıkan bir şey değil, aslında o eseri oluşturan temeldir diye düşünür. Yine akılcılık geleneğinin ve bu geleneğe bağlı değerlerin sorgulandığını görüyoruz. Klasik anlayış ve akılcılık ile romantik anlayış ve duygular kitabın sonuna kadar sorgulanır. İkisinin aslında birbirinden bağımsız düşünülmemesi gerektiği vurgulanır.
Özellikle kitapta dikkat çeken bir karakter vardır: Phaedrus.
Phaedrus aslında Platon’un Mektuplar adlı eserinde geçen kurgusal bir kahramandır. Platon’un kuşkularını dile getiren bir kişiliktir. Phaedrus, bu kitapta ise aslında isimsiz kahramanımızın bölünmüş kişiliğidir, diğer yanıdır. Onu sanki başka biri gibi anlatır. Yolculuk esnasında onun geçtiği yerlerden geçer, onun fikirlerini ve yaşamını anlatır. Aslında yaptığı kendisini anlatmaktır. İsimsiz kahraman bir zamanlar psikolojik sorunlar yaşamış, tedavi görmüştür. Oğluyla olan ilişkisi de kitap boyunca bu ‘’delilik’’ duvarına toslamıştır. Kitabın sonuna kadar Chris’in babasıyla olan fikir ayrılıklarını, mücadelesini de okuyoruz.
Kitabın son bölümlerinde özellikle Antik Grek felsefesine değiniliyor. Platon, Aristo, Sokrates gibi filozofların görüşlerine, onların diyalektik anlayışı başta olmak üzere birçok görüşü Phaedrus üzerinden anlatılıyor.
Kitabın sonlarındaysa bu on yedi günlük yolculuğun sonuna gelinir. Chris artık yolculuktan sıkılmış, dönmek istemektedir ve sürekli sorun çıkarmaktadır. İsimsiz kahramanın yapmış olduğu bu içsel yolculuk baba ve oğlunun okyanusa ulaşmasıyla son bulur. Sonunda babasının, kendi hayatıyla ilgili gerçekleri anlatılmasıyla her şey netliğe kavuşur. Babanın içsel yolcuğu da sona erer, ikili okyanusa ulaşır, bir nevi ikisi de huzura erer.
Robert Pirsig, kitaba 1984 yılında bir son söz yazmış. Son sözde oğluyla ilgili bilgiler de yer almakta. Ben tat kaçırmamak adına bunları burada paylaşmak istemedim. Yazar, bu kitabın devamı niteliğinde, bu defa da bir deniz yolculuğunu anlatan Lila adlı bir kitap yazmış. Lila da yine Ayrıntı Yayınları’ndan çıkıyor.
Bu kitap sizi düşünmeye sevk ediyor. Ele aldığı konular bakımından herkese hitap etmeyebilir. Birçok okura zor gelebilir. Fakat yazarın tanımını yapmaktan imtina ettiği niteliğe bir örnek verecek olsam o, bu kitap olurdu. Nitelikli bir okuma yapmak isteyen, sorgulamayı seven tüm okurlara tavsiye ederim.
·
409 görüntüleme
Harika bir inceleme olmuş. Teşekkür ederim.
Teşekkür ederim, yorumunuz bildirim olarak gelmemiş, şans eseri fark ettim :)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.