2001 Nobel Ödüllü yazarın 1979 yılında yayınlanan kitabı, Hint asıllı, doğu Afrikalı ve Müslüman olan Salim’in, dükkan alıp ticaret yapmak için Afrika’nın iç kesimlerindeki isimsiz ülkenin ufak bir kasabasına gitmesi ile başlıyor. ‘’Benim ailem Müslüman’dı. Ama biz özel bir gruptuk. Sahildeki Araplardan ve diğer Müslümanlardan ayrıydık; adetlerimiz ve davranışlarımız Kuzeybatı Hindularına daha yakındı, zaten aslen oradan geliyorduk.’’ (sf 14) Diğer karakterler eski uşaklarından Metty, kadın satıcı Zeber ve oğlu Ferdinand, karı-koca Şoba ve Maheş, İndar ve Batı’lı Yvette ile Raymond, Salim’in arkadaşları olarak kitapta yer alıyorlar. Salim ana karakter olarak başat rol oynasa da diktatör ‘’başkanın’’ ağırlığı gölge gibi tüm sayfalarda hissediliyor. Ve yazar bunu aşırıya kaçmadan, oldukça gerçekçi olarak okuyucuya aktarıyor. Ülke olarak isim geçmiyor. Sadece dükkanı Salim’e satan Nasreddin’in Uganda’ya geçtiğini okuduğunuzda Uganda’ya komşu, ‘’Başkan’’ denilen askeri diktatörün yönetiminde olan (Mobuto ?) ülke olarak Kongo akla geliyor. Kitap rahat okunuyor. Klasik zaman doğrultusunda ilerliyor. Yakın coğrafyaları anlatan Thingo’nun ‘’Aradaki Nehir’’ kitabına göre, bu kitabın edebi dilini daha iyi buldum. Aidiyet olarak yazar Afrika’yı gösterse de ruhen Batı’dan yana olduğunu hissediyorsunuz. ‘’Yanlış tarafı seçip duruyoruz. Kaybeden tarafta olmaktan yoruldum. ‘’(sf 175) Yazarın hayatına bakarsak 1932’de Karayiplerde yer alan Trinidad’da doğduğunu, büyük dedelerinin Hindistandan göç ettiğini, 1950’de bursla geldiği İngiltere’de Oxford Üniversitesi'ni bitirdiğini görüyorsunuz. Kitaptaki karakterlerden İndar’ın da dedesinin demiryolu yapımı için Hindistan’dan gelip sonra sahile yerleştiğini okuyorsunuz. Mombasa-Uganda demiryolu yapımında da zamanında birçok Hintli işçinin Kenya’ya geldiği ve sonrasında da buraya yerleşip yaşamaya devam ettikleri belirtiliyor. Yani kitaptaki kişilerin, o bölgedeki demografik yapıya uyduğunu söyleyebiliriz. Bu arada yazar hakkında araştırma yaparsanız, 2010 yılında, İstanbul Dünya Kültür Başkenti etkinlikleri nedeniyle Türkiye’ye gelme durumu olduğu ama ‘’mahallenin’’ çok karıştığı, ‘’istemezuk’’ seslerinden dolayı gelmekten vaz geçtiğini de dedikodu haberlerinde okuyabilirsiniz. Son olarak 2021 Nobel ödülünü kazanan A.Gurnah’ın ‘’Kumdan Yürek’’ kitabındaki karakterin adının da Salim olması (başka isim yokmuş gibi) garip bir rastlantı olmuş.

Nehrin DönemeciV. S. Naipaul · Can Yayınları · 201571 okunma

·

97 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.