Okuduğum ilk Kemal Tahir kitabı. Edebiyatımızın bu güzide kalemiyle bu kadar geç tanıştığım için çok üzgünüm, diğer eserlerini de en kısa zamanda okuyacağım. 1926 yılında İzmir Suikasti diye bilinen Atatürk’e karşı planlanan suikast girişimini anlatıyor kitap. Bunu yaparken baş karakterler ittihatçı Abdülkerim Bey (fazlasıyla çapkın) “Küçük Efendi” Kara Kemal Bey, emekli ittihatçı Emin Bey ekseninde dönüyor hikaye. Ziya Hurşit ve eski komitacı kabadayıların planladığı sukiast girişimi, suikastı yapanlara güven vermek için Kara Kemal’in de bilgisi dahilinde gibi zikrediliyor. Hikayenin devamında abdülkerimin çapkınlıkları sayesinde saklanmaları ve suikastimin açığa çıkarılması, son bölümde de Emin Bey’in evine sığınma şeklinde ilerliyor. Dönemin ruhuna uygun argo dil kullanımı ve jargon kitabın üslubuna hakim. Hikaye anlatılırken İttihat ve Terakki Cemiyeti zamanında yapılan icraatler ve eleştiriler, yine cumhuriyet dönemi devrimleri (şapka, Takrir-i Sükun, Şeyh Sait İsyanı, İstiklal Mahkemeleri vs) ve onlara getirilen eleştiriler satır aralarında yer almış. Mesela Kanunun ve mahkemelerin isyana karşı kurulduğu ancak rejim karşıtlarını cezalandırma aracına dönüştüğü, temyizsiz itirazsız idam kararı verilebildiği belirtiliyor. Bir bölümde suikast girişimi sebebiyle yargılanan İsmail Canbolat ve Kazım Karabekir gibi isimlerin susma hakkını kullandıkları ve on yıl sürgünle cezalandırıldığı, sonradan savunma yapma kararı aldıkları ve savunma sonrası idamla cezalandırıldıkları manidar bir biçimde aktarılmış. Dönemin olayları, 1. Dünya Savaşı ve Almanlarla ilişkilerimiz de değerlendirilmiş. Bu kadar siyasi olayı, bu denli rahatsız etmeyen bir dille anlayabilmek bana göre büyük başarı. Tabi kitap sadece bir tarihi roman değil edebi yönden de oldukça zengin. Heidegger göndermeleri, son bölümde Emin Bey üzerinden aktarılan “sorumluluk” meselesi, Türklerde neden burjuvazi olmadığının, zenginlerimizin devlet desteğiyle arkada büyük güçle parasını riske atmadan ve yeniden yatırım yapmadan zenginleştiğini bunun da burjuva zihniyetine aykırı olduğunu başarılı bir şekilde okuyucuya aktarmış. E tabi sorumluluk demişken Kara Kemal’in kendisini vururken çıkardığı sesi, acaba ev sahibi mi beni gammazladı şekilde yorumlayarak uykuları kaçan Emin Bey’in finalde Abdülkerim’i geri çeviren kardeşini ezerek sokakta aramaya çıkması, insanın sorumluluk bilinciyle donatıldığın ve sorumluluk olmadan insanın insan olmayacağının güzel bir örneği, nüktedan bir final olmuş. Herkese keyifli okumalar dilerim.

Kurt KanunuKemal Tahir · İthaki Yayınları · 20184,480 okunma

·

82 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ahmet Çavdar