İncelemenin ilk kısmı olayların geçtiği yer, tarih ve önemli olaylarla ilgili kısa bilgilerden oluşuyor, ikinci kısmı kitabın konusu hakkında. ********************************* Cezayir, Fas ile Tunus’un arasında yer alıp Afrika’nın en büyük yüz ölçümüne sahip ülkesi. Başkenti de Cezayir. Resmi adı Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti. Kısa tarihi: Cezayir’in esas yerlileri Berberiler. 7. yy da İslam’ın bölgeye gelmesi üzerine büyük bölümü Müslüman oluyorlar ve Müslüman hanedanlar tarafından yönetiliyorlar. İspanya’da Endülüs Devletinin yıkılması ile İspanyollar kuzey Afrika’ya da geçmeye başlıyorlar. İspanyol işgaline karşı Cezayirliler, Barbaros kardeşlerden yardım istiyorlar. Sonra Hızır Reis’in, Yavuz Sultan’dan yardım istemesi ile Cezayir Osmanlı egemenliğine giriyor. 1500’lü yıllardan 1830 Fransız işgaline kadar Osmanlı egemenliğinde kalıyor. Fransız işgali sonrası doğuda Emir Ahmed, batı kısımda Seyyid Abdülkadir etrafında direniş devam ediyor. Fransa öncelikle Emir Ahmed’i yeniyor. Daha sonra Seyyid Abdülkadir’i destekleyen Fas ordusunu da yenip yardım etmelerini engelliyorlar. Sonunda yenilen Abdülkadir esir hayatının ardından Şam’da ölüyor. Yerel direnişlerin devam etmesi üzerine Fransa, kendi vatandaşlarını Cezayir’e yollamaya devam edip özellikle direnişte bulunan kabilelerin topraklarına yerleştiriyorlar. Sonrasında da isyanlar devam ediyor. Bu arada yoksulluk nedeniyle bir kısım Cezayirli de çalışmak için Fransa’ya gidiyor. Messali Hac: 1. dünya savaşında Fransız ordusuna yazılıyor. Savaştan sonra Paris’e gidiyor. Fransız komünistleri ile tanışıyor. Sonra Cezayir’e gidip 1937’de Cezayir Halk Partisini kuruyor. Daha sonra tutuklanıyor. Afla çıkıp MTLD örgütünü kuruyor. Ferhad Abbas: 1938 de Cezayir Halk Birliğini kuruyor. Ben Bellanın radikal görüşlerini beğenmediğinden 1963’de istifa ediyor. Ahmed Ben Bella: 2. Dünya Savaşında Fransız ordusunda savaşan, cesaret madalyası alan asker. Cezayir bağımsızlık hareketine katılıyor. Messali Hac’ın Halk Partisine giriyor. Arkadaşı Bumedyen ile tutuklanıyor. Askerleri arkasına alıp 1963 de devlet başkanı seçiliyor. Huari Bumedyan: Ben Bellanın başa geçmesine yardım ediyor kendi de savunma bakanı oluyor. Ekonomik sıkıntılar ve ordu ile Ben Bellanın sürtüşmesi sonrası 1965 de darbe ile devlet başkanı oluyor. FLN: Ulusal Kurtuluş Cephesi. Sosyalist parti. 1954 de Cezayir’i Fransız işgalinden kurtarmak için küçük grupların birleşmesiyle kuruluyor (Mısır’da iktidara gelen Abdünnasırın da desteği ile). Silahlı mücadele başlatılıyor. 1958'de Kahire'de toplanan FLN ileri gelenleri Bağımsız Cezayir Hükümeti’ni ilan ederek başkanlığa Ferhad Abbas’ı getiriyorlar. Mayıs 1945 Setif ve Cuelme katliamı: Setif bölgesinde, 8 Mayıs 1945 2. dünya savaşının bitişinin kutlanması sırasında Messali Hac ve Ferhad Abbas’ın yandaşlarının da bulunduğu kalabalığın Cezayir bayrakları ile katılması üzerine Fransız ordusunun yaptığı katliam. 45 bin kişinin öldüğü ifade ediliyor. 1962 : Mart ayında, De Gaulle Fransası ile FLN arasında ateşkes sağlanıyor. Bu tarihten itibaren Cezayir’de yaşayan Avrupalıların bir kısmı tekrar Avrupa’ya gidiyorlar. Aynı yıl referandum ile Cezayir bağımsızlığına kavuşuyor. Kara On Yıl: 1992 ile 2002 arasında rejim tarafları ile İslamcılar arasındaki çatışmaların olduğu iç savaş dönemi. Kara Ayaklar: 1830’dan itibaren Cezayir’e yerleşen veya burada doğan çoğu Fransız ve Yahudilerden oluşan Avrupalılar. Harkiler: Bağımsızlık savaşı sırasında Fransa'ya bağlılığını bildiren ve Cezayir'in bağımsızlığını istemeyen Cezayirliler. ****************************************** ‘’Öğrenilmesi güç bir şey değildir kaybetme sanatı, Görünürde o kadar çok şey niyetlidir ki kaybedilmeye hiç de bir felaket sayılmaz onların kaybolmaları’’ Elizabeth Bishop- sf 522 Dublin Edebiyat Ödülü’nü 2022 yılında kazanan kitap, torun Naima üzerinden 3 neslin hikayesini anlatıyor. Bağımsızlık öncesi, 1940’lı yılların Cezayirinde Ali, Djamal ve Hamza kardeşlerden en büyükleri olan Ali’nin hayatı ile başlıyor hikaye. Kader veya şans olarak nitelediği zenginliğe erme durumundan sonra işler ters gitmeye başlıyor ve Ali, ailesi ile Fransa’ya gidiyor. Geride kardeşleri ve aileleri kalıyor. Fransa’da, büyük oğlu Hamid ve torunu, Hamid ile Clarisse’nin kızları, Naima’nın hikayesine tanık oluyoruz. Tabi bahsedilen kişiler bu kadar sanmayın. Hamid 9 kardeş, Naima ise 4 kardeş. Geniş bir aile. Tabi yazar tüm karakterlerin hikayelerini kitaba sıkıştırıp insanı bunaltmıyor. Kitabın orta kısımlarında tempo yavaşlasa da son kısımları ile ödülü hakediyor. Farklı bir coğrafya, farklı bir tarih okuması açısından çok beğendim. Son olarak kitap sanki Elizabeth Bishop'un şiiri üzerine yazılmış gibi tam oturmuş.

Kaybetme SanatıAlice Zeniter · Livera Yayınevi · 2022102 okunma

·

218 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cavitas