KELT RÜYASI LLOSA'nın 2010 yılında yayınlanan İrlandalı efsane diplomat ve maceraperest Roger Casemant'ın hikayesinin üzerinden 19. yy sonu 20. yy başı Afrika sömürgelerini anlatan epik, biyografik ve tarihi romanı. Öncellikle belirtmeliyim ki ''Muazzam'' bir roman. Estetik açıdan hiçbir kusuru yok. Kurgu öyle güzel oluşturulmuş, anlatılan zaman öyle güzel bölümlere ayrılmış, geçmiş ve bugün geçişleri öyle güzel ayarlanmış ki roman sanatını kusursuz çalıştırmış Llosa. Hem tarihi hem zamanı hem tarih insanının psikolojisini çok iyi anlayıp aktarıyor; aynı zamanda önemli felsefi, toplumsal ve kişisel sorular sorup, sorgulamalar yapıyor. Öncelikle Nobel alan yazarlar başlığı altında bir şeyler karalayalım: Nobel Edebiyat Ödülü kesinlikle bazı edebiyattan anlamayan, burada rastgeldiğim bazı okurların sandığı gibi siyasi bir simgesi olan, yani altı boş ödül alanın edebi kimliğinden çok siyasi duruşunu öne çıkaran bir değer değildir. Gerçekten şimdiye kadar bu ödülü almış hiçbir yazarın edebi değerinin ortalama bile olduğunu düşünmüyorum. Hepsinin eserlerinde edebi hazzı son kertesinde yaşamış, ilhamlı sayfaları görmüş, kalemin kendiliğinden yazdığı, yazarın nerdeyse kendinden geçerek yazdığı büyülü anları hissetmişimdir. Ayrıca edebi haz yanında müthiş bir planlama ve çalışmayı gerektiren eserler verdikleri de aşikardır. O yüzden demek istediğim o dur ki, daha fazla Nobelli yazarlar okunmalıdır. Zor,sancılı ama müthiş deneyimler sunar size. Romana dönersek, Kelt Rüyası Roger Casemant üzerinden 'ikiyüzlülük' kavramını inceliyor. Anafikir olan bu ikiyüzlülük ihanet anlamında değil, insanın görünen ve görünenin arkasında, içinde varolan kişiliğidir. İnsan malesef ikiyüzlüdür. En yakınlarının bile bilmediği, ailesinin, eşinin, çocuğunun hatta kendisinin bile bazen bilmek istemediği bir kişi vardır içinde. Toplum tarafından dışlanabilecek, din tarafından günah sayılabilecek ya da bilinçaltında istemsizce üreyen fikirlerin yuvasıdır bu ikinci kişilik. Roger Casement'ın doğumundan ölümüne kadar uzanan ikilik arasındaki hayatını anlatırken bu muazzam temayı işler Llosa. Casement'ın daha doğumunda başlar ikilik: annesi onu Protestan babasından gizli Katolik kilisesine vaftiz ettirir. Düşünsenize Protestan kurallarınca yetiştirilen bir Katolik. Hayatı boyunca haberi olmadan Katolikliğe sevgi besler ironik olarak. Daha sonra diplomatlık hayatına atılıp Kongoya uzanır yaşamı ve ikiliği Casement'ın. Kongo'ya gitme hayali oraya gerçek uygarlığı götürüp, orada hayvanca yaşayan kabilelere insanca yaşayabilecekleri şartları sağlayan sözde İngiltere'nin hayalperest diplomatıdır. Ama Kongo' ya gittiğinde gördükleri ve yaşadıkları yeni bir ikilik yaratır ruhunda. Batı, Afrika'ya bırakın uygarlık götürmeyi orada bulunan az da olsa insana dair, insanca olan, yaşama umut ve sevgiyle bakılabilecek ufak umut kırıntılarına kadar her şeyi öldürüp, katletmektedir. Sömürgeciliğin acımasızlığı ve açgözlülüğünü görüp, hayatı boyunca unutmayacağı deneyimler yaşar bu cehennem çukurunda.Hatta şöyle bir çıkarım yapar Roger: İnsan, batıda evcilleştirilmiş hayvandır, Afrika'ya gelip yaşarsa özüne döner ve insan olur. Dante'nin cehenneme yolculuğunun bir parodisidir adeta Kongo'ya, sömürgeye, gitmesi. Bu cehennemi gördükten sonra Casement uygarlık götürme hayallerini bırakıp buradaki koşulları dünyaya açıklamak ve en azından koşulları değiştirmek ister ve başarılı da olur. Dünyaya sömürgelerdeki acımasızlığı ilk duyuran insanlardan olur ve İngiltere ile ülkesi İrlandada kahraman ilan edilir. Kahramanlığı fazla sürmez ama Casement'ın. Çünkü kendisi İngiltere sömürgesi İrlanda vatandaşı olarak, Kongo'da ve Afrika'da gördükleriyle ve ulaştığı bilinçle, İrlanda'nın bağımsızlık hareketinde rol alır. İngiltere kendisini ilgilendirmeyen bir sömürgede yaptığı işler sonucu kahraman ilan ettiği Roger Casement'ı, İrlanda'nın İngiltereden ayrılma hareketindeki rolü ve pozisyonu yüzünden vatanhaini ilan eder. Böylece Ana temamamız olan 'ikiyüzlülük', muhteşem bir şekilde bağlanır. Roger Casemant hem kahraman hem vatanhainidir. Bir insan demekki hayatı boyunca bu uç karakterleri bir bedende yaşatabilir ya da toplum,yaşam ona bu görevleri verebilir. Muazzam ötesi mutlaka okuyun...

Kelt RüyasıMario Vargas Llosa · Can Yayınları · 2020175 okunma

··

1.918 görüntüleme

Seda

@sedadnz ·

11 Aralık 2023 00:39

Emeğinize sağlık, kararında ve feyizli bir inceleme olmuş… İkinci paragrafa tamamıyla imza attığımı belirtmek isterim…Edebiyattan anlayan her bireyin reddedemeyeceği gerçekleri; 1.tekil şahıs kipleri kullanarak öznelleştirmiş olmanız da büyük incelik 😂 Edebi haz harici okura sunulan o planlama, emek ve donanımı görmeyen, görmek istemeyen adam zaten kitap okumasın diye ekleme yapmak istiyorum ben izninizle….

mdaskiran

@mdaskiran ·

11 Aralık 2023 00:43

:)) teşekkür ederim güzel yorumunuz için.. eklemenize harfiyen katılıyorum:)

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

mdaskiran