Profesör Richard’ın emekli olmasıyla birlikte üstüne çullanan fazla zaman ve onunla çalışmak dışında ne yapıldığını bilememesinin sancısıyla açılıyor kitap. Hitler sonrası Almanya’yı ayağa kaldırmaya çalışırken, insanlar kendini robot gibi hissetmesin diye herhalde, “Çalışmak hayatın yarısıdır.” diye slogan üreten Almanların tek hücresi bizim Richard. Ve o güne kadar Oranien meydanının çevresinde defalarca bulunup, meydanı işgal eden sığınmacıları nasıl da fark etmediğini fark ediyor. 2012 yılında 600 kilometrelik bir protesto yürüyüşünün ardından meydana çadır kurup haklarını almak için bir buçuk yıl direnen, açlık grevi yapan sığınmacılardan epeyce etkilenmiş olmalı Erpenbeck. Ve her gün işine gücüne gidip, hayatının yarısını anlamlı kıldığı için huzurlu olan, bu isyana gözlerini kapatan kendi toplumuna da epeyce kızgın olmalı. Öyle yazmış. “Zamanın ne olduğu konusunda en iyi onun dışına düşmüş olanlarla konuşulabilir.” Tam da bu cümlenin altını doldurmaya başlıyor bizim Richard. Sığınmacılarla konuşmaya, onların bir ayağı Afrika’da, Richard’ın başkentlerini bile bilmediği ülkelerinde kalan hikayelerini dinliyor. Hayatında açılan boşluğu bunlarla dolduruyor ya da. Akdeniz’in sularına gömülenlerin yaşam çizgilerini alıyor, Avrupa’nın başka başka ülkelerinde benzer bürokratik suçlarla hayatını kurmaktan mahrum bırakılan, hiç tanımadıkları bu yeni, şık, pırıl pırıl Avrupa şehirleri üstlerine yıkıldığı için, hayatlarını düzenlemeye neresinden başlayacaklarını bilemeyen insanların çizgilerine bağlıyor. Çizgiler, yarım da kalsa birbiriyle kesişen, birbirinin içinden geçen, bir yere varan ya da varamayan çizgiler.. “Belki de Bach dinlemeyi bu yüzden seviyor, Bach'ta yüzey olmadığı, aksine birbiriyle kesişen pek çok hikâye bulunduğu için. Kesişmeler, kesişmeler - Bach o anda ve bütün bu kesişmelerden müzik adını verdiği şeyi yapıyor.” Bach birbiriyle kesişen hikayelerden müzik, Erpenbeck edebiyat yapıyor. Enfes. Okuyun bencileyin.. Bu kitapla Türkçe’ye çevrilen üçüncü Erpenbeck kitabını da afiyetle yemiş bulunuyorum. Şimdi yeni çeviriye göz dikip bekleyebilirim. Gönlüm rahat.