Iza'nın Şarkısı İncelemesi
Macar yazar 
Magda Szabo ’nun 
Iza'nın Şarkısı empati kurmak üzerine yazılmış bir eser diyebiliriz. Öncelikle kitabın orijinal adı Pilatus. Peki kimdir Pilatus? İstemeyerek de olsa üzerindeki baskılara dayanamayarak Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesine karar veren vali. Hz. İsa’nın masum olduğunu halka ikna etmeye çalıştı hatta bu sırada tarihin en unutulmazlarından olan “Ecce Hommo / İşte İnsan” lafını eden adam. Kitabın gerçek isminin neden Pilatus olduğunu ben pek anlayamadım açıkçası. Magda Szabo’nun neden böyle bir gönderme yaptığı bende hala bir merak konusu. Zira kitabın konusu gönülsüzce cezalandırmak ile pek alakası yok.
Nedir kitabın konusu diye soracak olursanız, buna cevabım en basit ifade ile empati kuramamak ile alakalı. Macaristan’ın taşrasında yaşayan Bayan Szcocs’un (gerçek adını öğrenmek için 165. Sayfaya kadar beklemeniz gerekiyor. Ön isminin Etelka olduğunu ancak orada öğrenebiliyoruz) 49 yıllık eşi Vince’nin ölmesi ile değişir. Benim de çok sevdiğim Budapeşte’de doktorluk yapan kızı İza, yalnız kalan yaşlı kadını yanına almaya karar verir. İza’nın niyeti hiç de kötü değildir. Annesinin bir başına taşrada yapamayacağını düşünüp bu kararı alır. Ancak bir sorun vardır. İza bir işkoliktir. Çok başarılı bir doktordur ancak işi sebebiyle annesine ayıracak zamanı pek yoktur.
“Öyleyse, daha çok ilgilen onunla!”
“Deli misin? Kendime ayıracak bir dakikam bile yokken” S.153
Ayrıca İza kendi hayatına karışılmasından hiç hoşlanmaz, başına buyruk biridir. Annesinin iyi niyetle ev işlerinde ona yardım etmek istemesine engel olur. Hatta annesinin başkaları ile arkadaşlık etmesine bile karşı çıkar. Iza gerçekten de annesinin elini sıcak sudan soğuk suya koymaz. Ama annesinin ruhu daralmıştır artık. Hem Budapeşte’den hem de kızının kendi düzenini hiç değiştirmeden annesini bu hayata adapte etmek istemesinden sıkılmıştır.
Kitaptaki diğer karakterlerden bahsedecek olursak;
Vince, Iza’nın babası, Etelka’nın eşidir. Kitabın başında hayatını kaybetmesine rağmen, hikâye boyunca kendisinden bahsedilmiştir. Ben yazar Magda Szabo’nun kendini vince ile özdeşleştirdiğini düşünüyorum. Zira Vince bir hakimken gelen baskılara rağmen vicdanının sesini dinleyerek bir karar aldığı için meslekten ihraç edilmiştir. Uzun yıllar boyunca itibarının iadesi için uğraşmıştır. Keza Magda Szabo’nun da kazandığı ödüller politik nedenlerden ötürü kendisinde geri alınmıştır.
Antal, Iza’nın kendi gibi doktor olan eski eşi. Kitap boyunca kendisinden hep iyi şekilde bahsedilmiştir. Gerçi bu kitapta kötü bir karakter yok. Zaten vurgulanmak istenen konulardan biri birinin başka birine kötülük yapması için kötü insan olmasına gerek olmadığıdır. Yetersiz empati istemeden de olsa karşı tarafa zarar verebilir. Antal’a dönecek olursak, Iza’dan boşanma sebebi kitabın sonunda ortaya çıkan bir gize. Zira her ikisi de başarılı, önü açık ve birbirlerini seven doktorlardır. Neden Antal, Iza’dan ayrılmak istemiştir sorusu kitap boyunca okuyucuya sık sık hatırlatılmakta.
Domokos, Iza’nın erkek arkadaşıdır. Bir yazardır kendisi. Tam olarak dönemim Macar entelektüel profilini canlandırmaktadır. Samimi gözükmekte ama mesafeli. Iza’nın gerçek karakterinin ortaya çıkmasında Domokes’in gözlemleri okuyucuyu oldukça aydınlatmakta.
Kitap 4 bölümden oluşuyor: Sırayla, toprak, ateş, su ve hava. Yani Empedokles tarafından ortaya atılan maddenin 4 elementi ya da unsuru. Kitabın bölümlerine neden bu elementlerin isimleri verilmiş, tam olarak anlyamadım, aynı kitabın isminin neden Pilatus olduğu gibi. Zira mesela toprak, fiziksel olan herşeyi içermekte. Aynı zamanda sabit olan maddeleri de ifa etmekte. Bu bölümdeki en önemli olay Vence’nin ölmesi ve Iza’nın annesini yanına almak istemesi. Ya da ateş elementi ahlaka işaret eder. Kitabın bu bölümünde ise Etelka’nın yeni hayatına alışmaya çalışması ama bir türlü adapte olamaması var. Pek birbirlerini tutmuyor gibi. Açıklayan biri çıkarsa bunu ben de zevkle okurum. Zira halen merak etmekteyim aradaki bağlantıları.
Kitabı https://1000kitap.com/ze5516 Hanım ile birlikte okuduk. Durgun gibi gözükse de insanı düşündüren hatta bazen anne baba ilişkilerini sorgulamamıza sebep olan bir eser. Hele finali tam bir son pişmanlık örneği. Edebiyat sevenler için kesinlikle okumaya değer bir kitap olduğunu düşünüyorum.
Son olarak bir konu daha var değinmek istediğim. Kitabın orijinal dili Macarca ancak biz kitabı Fransızcadan olan tercümesi ile okuyoruz. Kitabın tercümesi ile alakalı bir sıkıntı yok ancak neden direk Macarcadan tercüme edilmediğini merak ediyorum. Macarca ve Türkçe birbirlerine çok yakın iki dil. Hem tercümesi daha kolay olur hem de belki kitabı kendimize daha yakın hissederdik bu şekilde.
··
913 görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.