‘Henüz On Yedi Yaşında’
Öncelikle bu incelemeye denk gelecek ve zaman ayırmak ve okumak gayreti gösterecek herkese şükranlarımı sunuyorum. Daha fazla uzatmadan ‘klasik’ inceleme tarzımla madde madde bir şeyler karalamak istiyorum.
! Ahmet Mithat Efendi’yi bir önceki inceleme de bizim için ne kadar kıymetli oluşuna dair gerekli bilgileri yazdığımdan ötürü tekrardan bahsetme gereği görmedim zira incelemeyi çok uzatacaktı.
1/ Romanın ismi neden ‘Henüz On Yedi Yaşında’ ?
Eser on yedi yaşında genelevde çalışmak zorunda kalan bir Rum kızının hikayesini anlatıyor.
2/ Eserin yazımında yazarın etkilendiği edebi akımlar neler ?
Romantizm ve Natüralizm, özellikle Natüralizm.
3/ Peki nedir bu ‘Natüralizm’ ?
Natüralizm yani doğalcılık Emile Zola’nın temsilciliğini yaptığı insanın duygularının, tutkularının, eylemlerinin, düşüncelerinin soyunun ve içinde yetiştiği ailenin ve çevrenin etkisiyle oluştuğu görüşünü savunan edebi bir akımdır.
! Ancak yazar bu eserinde bu akım üzerinden gitmişse de Natüralistlerin aksine o, içindeki çevreden dolayı kötü bir yola düşmüş kişinin daha sonra düzelebileceği görüşünü savunmuştur. Nitekim ‘Kalyopi’nin aslında iyi biri olmasına rağmen yaşadığı zorluklardan dolayı kötü yola düşmesi daha sonra o durumdan öğütlerle ve kendi içinin güzelliği ile kurtulmuştur.
4/ Peki yazarımızın ‘didaktik’ (öğüt verici) yönünü bu eserde de yine görüyor muyuz ?
Kesinlikle. Ahmet Mithat Efendi, hangi türde olursa olsun ortaya çıkan eserlerin halkı bilinçlendirmesi, eğitmesi gerektiği görüşünü savunmuştur. Bu eserde de Tanzimat Dönemi Osmanlı toplumunda giderek büyük bir problem haline gelmeye başlayan fuhuş sorunu ve ahlak noktasında ki çöküntüyü incelemiş ve bu soruna çözümler üretmeyi düşünmüş ve hatta eserinde bunu ‘Ahmed’ karakteri üzerinden irdelemiş ve görüşlerini, çözüm önerilerini okuyucuya sunmuştur.
5/ Peki eserin konusu ?
Eser, ‘Kalyopi’ adında on beş yaşında bir Rum kızın ‘Yümni Bey’ adında Müslüman bir kişiyle evlenmesi daha sonra bu evliliğe o civarın hristiyan ahalisinin tepki göstermesi ve onları boşanmaya zorlamaları ile başlar. Daha sonra Kalyopi’nin ailesinin maddi anlamda çok zorluklar çekmeleri, kız kardeşinin ölümü, ailenin çok güç duruma düşmeleri ve neticesinde Kalyopi’nin geneleve kadar düşmek durumuna kadar gelmesi ile devam eder. Yazarın ahlaki anlamda ‘iyi’ olarak ısrarla vurguladığı asıl karakterlerimizden ‘Ahmed’ ve ‘Hulusi’ nin tesadüf eseri ne kadar da istemeseler de bu geneleve konuk olmaları ve orada Ahmed efendinin Kalyopi ile tanışması, onun hikayesini dinlemesi ve nihayetinde onu oradan kurtarmak düşüncesi ve sonunda bu düşüncenin gerçekleşmesi ile hikaye noktalanır.
6/ Yazar burada erkek iki karakterimizi ahlaki anlamda ön plana çıkarırken Kalyopi’yi ahlaki anlamda daha mı aşağıda gösteriyor ?
Hayır. Yazarımız bu iki yakın dosttan bahsederken onların zamanında buralarda bulunduklarını ancak artık buralarla bir ilişkileri olmadığını, Kalyopi ve aslında birçok kadının yaşadıkları çok zor hayatların ve kötü eğitimin (en başta anne-baba, aile eğitimi) onları buralara düşürdüklerini ancak dediğimiz gibi Natüralistlerin aksine içinde gerçekten iyilik, güzellik bulunanın buralardan kurtulup düzlüğe çıkabileceğini de ısrarla bizlere anlatıyor. Nitekim fuhuş bataklığından kurtulmanın da çözümü olarak bu problemi ‘toplumsal’ bir sorun değil aksine ‘bireysel’ bir sorun yani herkesin ahlaki anlamda kendisini yetiştirip, koruması ile mümkün olduğunu ifade eder. Aslında bir nevi herkes kendi kapısının önünü süpürürse mantığı..
7/ Eserin teması ve ana fikri ?
Temalar: Üzüntü, acıma, merhamet, insanlık
Ana fikir: Anne kucağından başlayan ve hayat boyu devam eden eğitimin hem toplum hem de bireyler açısından çok önemlidir. kimse namussuz doğmaz, birtakım iyi ve kötü özellikleri insan çevresinden hayat boyu aldığı eğitim neticesinde edinir.
8/ Öneri ve düşüncelerim:
Klasik didaktik (öğretici) ve yer yer okuyucu ile sohbet eden anlatıcı tarzıyla bir başka Ahmet Mithat eseri. Önemli ve gerçek bir problem güzelce işlenmiş, hikaye edilmiş ve sonu mutlu son ile biterken bu süreçte okuyucuya çok güzel dersler verilmiştir. Eseri okuma noktasında biraz uzun bulmam dışında (Kalyopi hikayesini anlatmaya geçtiğinde sayfalar su gibi alıp geçti) bir sorun göremedim. Okumak isteyen herkese tavsiye ederim. Keyifli okumalar.
Ahmet Mithat Efendi
·
126 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.