Nihayet Dune'u okuyabildim. Hep merak ediyordum; çünkü çok fazla övülen bir eser Dune. 1965'te yazıldığına göre, bugüne dek klasik özelliğini sürdürmüş olması da önemli. Kitabı rahatça okudum, bunun bir sebebi de iyi çevirisiydi galiba. Seriyi sevenler daha çok ilk kitaba odaklanarak devam kitaplarının kademe kademe çıtayı düşürdüğünü söylüyor genelde, ancak neredeyse 20 seneye yayılan bir yazma sürecinde inişler çıkışlar olması çok doğal. Bir arkadaşım Dune'un en önemli özelliğinin aslında kendine özgü bir evren yaratabilmiş olması olduğunu söylüyor, bunu yapabilen eserlerin sayısı azdır, diyor. Evrendeki imparatorluğun ve hanedanların müptelası olduğu, ömrü uzatıp insana geleceği görme özelliği vb güçleri dahi verebilen melanj baharatının bulunduğu bir çöl gezegeninde peygamberlik, iman, iktidar ve adalet mücadelesinin verilmesini anlatıyor kitap. Çöl gezegeni Dune'da gizlice yaşayan bir halk olan Fremenler aslında Arapları, müslümanları; bütün evrenin uğruna birbirini yediği melanj baharatı da petrolü temsil ediyor gibi. Kitap boyunca karşımıza çıkan Arapça isimler, İslâmi işaretler, sözcükler, kavramlar ister istemez Batı'nın ortadoğuya, İslâm ülkelerine bakışına da işaret ediyor sanki; yok edilmesi kolay, dinle çekip çevrilebilecek ve kendine özgü tuhaf gelenekleri olan Fremenler bütün zamanların peygamberi, lideri olan Muad'Dib'i bekliyorlar, ama Muad'Dib'in Fremenlerden çıkmaması kadar doğal ne olabilir ki? Kitap bir peygamberin doğuşunu anlatırken bir ekoloji önerisinde de bulunuyor: Baş karakterimiz Paul'ün çöl gezegene dair yemyeşil düşleri ve tasarıları dikkat çekiyor. En az baharat kadar elzem olan su ise sanki bugün yaşanmaya başlayan su kıtlığının insanlara yaşatacağı cehennemin fragmanı gibi duruyor. Kitap elbette bu yazdıklarımdan çok daha fazla olay karmaşığı ile dolu.
Kitapta en sevdiğim şeylerden birisi karakterlerin iç seslerini duymamızdı. Beni kitabın sonlarına doğru artık çekmemeye, etkilememeye başlayan neydi bilmiyorum açıkçası. Klasikleri okuyamıyor muyum, yoksa kitabın gerçek meselelerine nüfuz edemediğim için bunalıyor muyum, karakterler mi beni çekmedi, hâlâ emin olamadım. Yine de bilim kurgu seven herkese öneririm.