Voltaire, Candide ya da İyimserlik kitabında ünlü matematikçi Leibniz'in iyimserlik felsefesini eleştirir. Leibniz, bu düşünceleri 
Monadoloji kitabında açıklar. Voltaire ise bu kitapla onu hicveder. Adeta alay eder. Nitekim bu yazılar kimi kiliselerin de rahatını bozar. Kitap bazı ülkelerde yasaklanır.
Voltaire, bu kitap gibi diğer kitaplarında da benzer taşlamalar yaptığı için birçok kez gittiği ülkelerde istenmeyen adam olur. Sürgün edilir veya hapse atılır. Bu kitabında da Candide, adeta Voltaire gibi oradan oraya sürüklenir. İlk olarak o garip isimli (Thunder-ten-tronckh) baronun kalesinden kovulur. Bu kaleden kovulması ile olaylar başlar. Başına türlü olaylar gelir. Deprem yaşar, bu depremden sorumlu tutulur (o iyimser hocası Pangloss da sorumlu tutulur). Ölmekten kurtulur, sonra öldü sandığı sevgilisi ile birlikte Güney Amerika'ya kaçar. Orada apayrı maceralar yaşar. Sonra oradan da tekrar Avrupa'ya gider. Sonunda yolu İstanbul'a düşer. Başına gelen bunca karamsar olaydan sonra, hayatın anlamını Türk bir çiftçi ailesinde bulur. O Türk adamın çalışması, Candide'in yaşam felsefesine dönüşür. O halde; dolanmayın, bahçenizi ekin!
Voltaire, oldukça absürt bir olay örgüsü yazsa da buradaki amacı Leibniz'in felsefesini alaya almaktır. Leibniz, yaşadığımız dünyanın mümkün olanların en iyisi olduğunu düşünür. Oldukça iyimser olan bu bakış açısı, Voltaire tarafından saçmalıklar dizisine kurban edilerek anlatılmıştır. Candide'in başına gelenler pişmiş tavuğun başına gelmez. Kitapta, Leibniz'i temsil eden Pangloss da kendi yaşadıklarına karşı o iyimser tavrını korur. Onun öğretisi ile yetişen Candide de bütün yaşadıkları sayesinde iyimserliği sorgulamaya başlar. Kitaptaki Martin karakteri ise oldukça kötümserdir. Olaylar da Martin'in savlarını doğrular niteliktedir.
Kitaptan çıkaracaklarımız ise oldukça basit. Hayatımız; ne Pollyanna'daki gibi tozpembe ne de Schopenhauer'in pesimist bakış açısı kadar karanlık. Eğer insan hayatı siyah-beyaz bir renk skalası olsa, eminim rengi griye yakın çıkardı. Nitekim olması gereken de budur. Kendi hayatlarımıza bir bakalım, tamamen karanlık veya aydınlık bir dönemden bahsedebilir miyiz? Mümkün değil, zaten mümkün olmasını da istemeyiz. Hele hele kötü günleri hiç istemeyiz. Peki hayatımız hep iyi geçebilir mi ya da böyle geçmesi bizi mutlu eder mi? Böyle bir hayatın da bir anlamı olmaz elbette. Voltaire, bahçeni ek metaforu ile mesajı vermiş bizlere. Bizler de bahçemizi ekelim o halde...
·
1 artı 1'leme
·117 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.