Bu kitap serisi bir İnönü biyografisi değil, bu seri ikinci adam devrini, şartlarını ve olaylarını ele alan bir yakın tarih kitabı. 3. Ciltte, İnönü’den daha çok demokrat partinin yükselişini ve düşüşünü eleştirel düşünebilen (olduğu yeri de düşününce) “olabildiğince” objektif bir kalemden okuruz. 1950-1964 tarihleri Cumhuriyet için bir dönüm noktasıdır. İhtilali yapmış bir kadro 1946 da bir “mock up seçim” bir “deneme” yapar, 1950 de ise gerçek bir seçime gidilir, seçimde sürpriz olmaz %54 oyu alan DP iktidara geçmiştir. Beklenen bir iktidar değişimidir bu, zira 1945-50 arasında tek partinin idare karnesi son derece kötüdür. (2. Ciltte ayrıntılı olarak anlatılmış.) DP’nin iktidar dönemi, söylemleri, ekonomik ve sosyal politikaları, dış politikada tutumu kitapta gayet kapsamlı anlatılmış. Demokratlara göre “beyaz devrim”, “ihtilallerin en büyüğü”, Cumhuriyetçilere göre “kalabalıkların ihtilalcilere galebe çalması”… Oysa yazar şöyle diyor; “gelenlerle gidenler, hepsi de toplumun aynı üst tabakasındandılar. Aynı ülkenin, aynı seviyede, aynı alışkanlıkları olan, aynı cinsten insanları idiler. Ortada ne bir ihtilal, ne de bir inkılâp vardı. Yalnız yeni bir dalga, yeni insanlar getiriyordu.” Yeni insanlar eski düzende kolaylıkla düzen adamı olur, gelenler de iktidarı paylaşmak istemez: “İktidarda bulunanın, elindeki kudretten türlü şekilde istifade ederek muhalefeti bertaraf etmeğe çalışması ve tabiatiyle ileride seçimle değişmek ihtimalinden bir felâket gibi sakınır olması, yüz senelerden beri bu memlekette demokratik rejimin kurulmasına mâni olan esaslı ve tek sebeptir..." DP’yi iktidara getiren şey CHP’nin sadece yanlış ya da verimsiz ekonomik politikası değil tek iktidar olmanın konforudur; öyle ki, DP dönemi için yazar “Ocak, bucak başkanları en uç yerlere kadar, yeni siyasî liderler olarak sivrildiler. Jandarmanın köyde baskısı tarihe karıştı. Mahalli liderler, yeni hükümet adamlarının, yeni Parti liderlerinin kapılarını her istedikleri zaman tereddütsüz çalabildiler” der. Ancak 1958 de aynı kaderi DP de yaşayacaktır çünkü iktidar paylaşılmadıkça iktidarı tutanlar ceberrutlaşır: İstanbul Üniversitesindeki gençler: “Yaşasın Hürriyet! Kahrolsun Diktatörler, Kahrolsun Menderes“ demektedir. “Halbuki aşırı iktidar gururu ve aşırı Benlik duygusu, aslında Demokratik Parlamento nizamının değil, Tek Partili rejimin bir ruhsal ve siyasal kompleksidir...” Bu konuda son sözü yine yazardan bir alıntı ile bitirmek istiyorum: “Çok Partili Parlamento rejimlerinin henüz gelenek haline gelmediği ve İktidarın, her şey demek olduğu Türkiye gibi az gelişmiş ülkelerde İktidarın soysuzlaşması, Dikta meyillerinin belirmesi ile başlar. D.P. Liderleri de kendilerini bu siyasî eğilimden kurtaramadılar. Halbuki Ben veya Biz demek, her zaman, Millet demek değildir.” Kitapta yer alan bazı önemli alt başlıklar ise şunlardır: • 6/7 Eylül 1955 Olayları • Kıbrıs'ın Hikâyesi • Ekonomik kalkınma • 1958 İstikrar programı ve Develüasyon • ABD ile yapılan İkili anlaşmalar • Kore'nin hikâyesi. • NATO'nun kuruluşu ve Türkiye'nin NATO'ya alınışı. • Bandung Konferansında türkiyenin tutumu: (Bandung'tan sonra ve 1950-1960 arasında Türk dış politikasının; sömürge ve yarı sömürge devletler aleyhinde olması (örneğin Tunus ve Cezayir’e karşı Fransa yanında, Mısır’a karşı İngiltere’nin yanında olması) özellikle can sıkıcıdır. Antiemperyalist bir hüviyeti olan kurtuluş savaşı edebiyatına büyük bir darbedir.) Kitapta Verilen Önemli Referanslar:

Menderes'in Dramı

İhtilalin Mantığı

İsmet Paşanın Son Yılları (1965 - 1973) Yaşadığımız Devrin İçyüzü - Ahmet Hamdi Başar

İkinci Adam Cilt: 3Şevket Süreyya Aydemir · Remzi Kitabevi · 1988322 okunma

·

30 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.