Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.37.27
Gönderi
Tiranlık Üzerine: Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders
“Şayet bir kez, önünde sonunda her şeyin iyi olacağına inandıysanız, şimdi de asla hiçbir şeyin iyi olmayacağına ikna edilebilirsiniz. Ya da gelişimin kaçınılmaz olduğuna inandığınız için şimdiye dek hiçbir şey yapmadıysanız, tarihin kendini tekrarlayacağını düşünüp bundan sonra da hiçbir şey yapmamaya devam edebilirsiniz.”
Timothy D. Snyder, 1969 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Ohio eyaletinde dünyaya gelmiştir. Brown ve Oxford gibi üniversitelerde eğitim görmüş olup halen Yale Üniversitesi’nde tarih profesörü olarak yapmaktadır. Nazizm, komünist rejimler, Yahudi soykırımı, Orta ve Doğu Avrupa tarihi üzerine çalışmalar yapmıştır. Bloodlands: Europe between Hitler and Stalin ve The Reconstruction of Nations: Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569-1999 isimli eserleriyle de tanınan yazarın 2017 yılında yayımlanan “Tiranlık Üzerine: Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders (On Tyranny: Twenty Lessons from the Twentieth Century)” isimli kitabı çok satanlar listesine girmiş ve büyük ilgi görmüştür.
“Tiranlık Üzerine”, iki savaş arası dönemden başlayarak II. Dünya Savaşı ve sonrasında Avrupa’da iktidara gelen otoriter-totaliter rejimler özelinde çözümlemeler yapmakta ve bu şekilde bir 20. yüzyıl şeması sunmaktadır. İnsanların bu rejimleri nasıl iktidara taşıdığını, sonrasında bu rejimlerin insanları nasıl yönlendirdiğini ve 21. yüzyılda dünyanın geçmişteki tehlikelerle yeniden yüz yüze kalabileceği öngörüsünden hareketle yirmi ders/başlıkta uyarı ve tavsiyelerde bulunmaktadır. Daha özele indirgendiğinde ise 2016 yılında ABD’de yapılan başkanlık seçimlerini kazanan Donald J. Trump’ın söylemleri ve politikası nedeniyle ABD’nin otoriterleşeceğinden doğan endişesi ve bu endişeye istinaden Amerikan halkının özgürlüğünü kaybedeceği düşüncesi, muhtemeldir ki bu seçimden yaklaşık bir yıl sonra Snyder’i bu eseri yazmaya -amiyane tabirle- mecbur bırakmıştır.
Eserde sunulan yirmi ders; halkın itaati-iktidarın icraatı ilişkisi, devlet kurumlarını korumanın önemi, tek partili sistemin sakıncaları, bireyin sorumlulukları, mesleki ahlakın önemi, paramiliter grupların iktidarla iç içe geçmesi, kolluk kuvvetlerinin kuraldışı silahlı güç kullanımı, Teresa Prekerowa ve diğer insanlardan ayrışma, dil ve hitabetin önemi, gerçeklik-yalan-propaganda üçgeni, araştırma ve sorgulamanın gerekliliği, zor zamanlarda dayanışma, harekete geçme ve birlik olma, kamusal yaşamın özel hayata etkisi, sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi, bireylerin diğer ülkelerle etkileşimi, özgürlük-güvenlik ikilemi, otoriterleşme bağlamında terörün rolü, gerçek vatanseverlik ve geçmiş ile gelecek arasındaki bağlantı gibi geniş yelpazede ancak kısa ve dar kapsamlı kesitlerden oluşmaktadır.
Snyder, uzmanlık alanları arasında yer alan Holokost, Nazizm, faşizm ve komünizm gibi olay ve ideolojileri salt siyasi bağlamda değerlendirmemekle birlikte tarihi bir perspektiften ele almaktadır. Sovyetler Birliği, Nazi Almanyası, Faşist İtalya ve Doğu Avrupa komünist rejimleriyle desteklediği örnekler yardımıyla 21. yüzyılda karşılaşılabilecek tehditlere yönelik birey ve toplumlara bir hatırlatma yapmaktadır. Yazarın iletmek istediği düşünceler arasında ise siyasi ve bireysel açıdan iyi ve erdemli olma, aynı hatalara düşmekten kaçınarak geçmişten ders alıp geleceği inşa etme ve 20. yüzyıl siyasetinin boğucu ve karanlık ortamının bu yüzyılda ve sonrasında tekrarlanmasını engelleme yönünde öneriler yer almaktadır. Demokrasinin korunmasının gerekliliği ve bu konuda asla taviz verilmemesi, aksi takdirde insanlığın sonunun yüzyıl öncesinden farklı olmayacağı görüşü kitabın genelinde vurgulanmaya çalışılan hakim görüştür. Bu eser vatandaşlık, insan olma bilinci, insanlık onuru, ahlak, siyasi ahlak ve etik gibi 21. yüzyılda anlamını yitiren ya da önemini hızla kaybeden olguları da okura hatırlatmaktadır.
Genel bir değerlendirme yapıldığında yazar, halkın anlayacağı günlük ve sade bir dil ve üslup kullanmıştır. Bu bağlamda eser üst düzey bir bürokrattan, tarih ve siyaset alanlarında bilgi edinmek isteyen ya da bu alanlara ilgi duyan geniş bir okuyucu kitlesine hitap etmektedir.
Snyder çeşitli araştırmacılardan alıntılar yapmasına karşın atıf kurallarını göz ardı etmiş ve kaynakçaya yer vermemiştir. Bu nedenle akademik yazımın gereklerinin tam olarak karşılanmadığı sonucuna varılabilir ancak yazarın böyle bir amaç taşımadığı da aşikardır. Kısacası Tiranlık Üzerine’de Snyder, “akademik bir eser ortaya koymaktan ziyade popüler bir tiranlığa karşı uyarı rehberi kaleme almıştır” demek iddialı da olsa yanlış olmayacaktır.
KAYNAKÇA
SNYDER Timothy, Tiranlık Üzerine: Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders, (Çev: Zeynep ENEZ), Olvido Kitap, İstanbul 2017.
·
38 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.