Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.37.26
Gönderi
Sosyal Bilimleri Açın: Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılanması Üzerine Rapor
“Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılanması için Gulbenkian Komisyonu”, Calouste Gulbenkian Vakfı tarafından oluşturulmuş olup; başkanlığı Immanuel Wallerstein tarafından yürütülen ve bünyesinde altısı sosyal bilimler, ikisi doğa bilimleri ve ikisi de insan bilimleri alanlarından olmak üzere toplam on akademisyenden oluşan uluslararası bir komisyondur. “Sosyal Bilimleri Açın” ise, bu komisyonun yapmış olduğu üç toplantının ardından hazırlanmış ve daha sonra kitap haline getirilmiştir.
Eser, temelde üç bölüm ve bir de sonuç kısmından oluşmaktadır. İlk bölümde üniversite kurumunun ve sosyal bilimlerin geçmişi, sosyal bilimler-doğa bilimleri ilişkisi, sosyal bilimlerin diğerlerinden ayrılarak müstakil bir alan haline gelmesi ve kendi içerisinde farklı disiplinlere ayrılma süreci anlatılmıştır.
İkinci bölümde, 1945 yılından günümüze (raporun yayımlandığı 1995 yılına kadar) sosyal bilimler üzerine yapılan tartışmalar işlenmiştir. Bu doğrultuda II. Dünya Savaşı sonrası sosyal bilimlerin yapısını etkileyen gelişmelere yer verilmiş ve bu gelişmeler üç temel başlık altında toplanmıştır. Bunlardan ilki, siyasal anlamda ortaya çıkan değişimlerdir. İkincisi, 1945-1970 yılları arasında yaşanan dünya çapındaki nüfus ve üretim kapasitesi artıştır. Üçüncüsü ise ikinci gelişmenin bir uzantısı olarak görülen, üniversite sisteminin küresel anlamda gelişme göstermesidir. Bu gelişmelerin hangi unsurları nasıl etkilediği de yine üç başlık altında ele alınmıştır. Bunlardan ilki sosyal bilimler arasındaki ayrımların geçerliliğidir. Bu konuda bölge araştırmalarının ortaya çıkışı önemli bir dönüm noktası olmuş ve sosyal bilimlerdeki ayrımların geçerliliği tartışılmıştır. İkinci olarak öne çıkan, sosyal bilimler mirasının ne ölçüde yerel görüşlü olduğu sorunudur. İktidarların etkisi ve sosyal bilimlerin (özellikle nomotetik olarak tabir edilen siyaset, iktisat ve sosyoloji) evrenselleşme iddiası bu sorunu ortaya çıkaran temel noktalardır. Üçüncü unsur ise eserde “iki kültür” olarak tabir edilen doğa ve insan bilimleri arasındaki ayrımın gerçekliği ve geçerliliğidir. Sosyal bilimler bu iki alana nasıl müdahil olacaktır? Temel soru budur.
Üçüncü bölümde, ilk iki bölümde anlatılan sosyal bilimlerin geçmişi ve yaşamış olduğu değişim üzerinden yapılan tartışmalar neticesinde ortaya çıkan sorunların çözümlemesi yapılmıştır. Burada önemli olan husus, sosyal bilimlerin alt dalları arasındaki örgütlenme problemleri ve bu problemlere getirilecek çözümler olarak tespit edilmiştir.
Sonuç kısmında ise sosyal bilimlerin geleceği ile ilgili olarak Komisyon tarafından dört öneri ileri sürülmüştür. İlk iki öneri ile farklı disiplinlerden bilim insanlarının bir araya gelerek birtakım konularda bir yıllık ve daha uzun vadeli (örneğin beş yıllık) ortak çalışmalar yapmaları talep edilmekte ve bu doğrultuda kurumlar oluşturulmasıdır. Bu iki önerinin araştırma merkezleri ve disiplinlerarası konferanslarla pratikte karşılık bulduğu söylenebilir. Diğer iki öneride ise üniversite ve lisansüstü öğretim sistemi üzerinde kısmi değişikliklere gidilmesi önerilmektedir. Bu önerilerde öğretim üyelerinin birden fazla bölüme atanması ve doktora öğrencilerinin birden fazla disiplinde yoğunlaşmaları öngörülmektedir. Bu iki önerinin dünya çapında karşılık bulup bulmadığı net bir şekilde tespit edilememekle birlikte Türkiye özelinde bu hususa dair tam anlamıyla bir çalışma yapılmamıştır .
Bu rapora getirilebilecek eleştiriler arasında, özellikle ilk bölümde, konunun daha anlaşılır ve tutarlı olması açısından açıklığa kavuşturulmaya çalışılan hususların alt başlıklara ayrılarak sunulması gerekmektedir. Buna ek olarak komisyon, sosyal bilimler alanı ve alt dalları ile ilgili sorunlara bütünüyle çözüm önerileri getirmekten ziyade bu sorunların sebepleri ve tartışmalar üzerinde yoğunlaşmıştır. Zira bu noktada Komisyon tarafından ortaya atılan düşünce şu şekildedir; “Bilgi yapılarını yeniden örgütlemek üzere şu ya da bu yapılmalıdır demeye imkan verecek bir reçetemiz yok. Biz ancak kolektif tartışmaları özendirmek ve çözüm bulmaya yardımcı olabilecek yollar önermek durumundayız.”
Genel olarak sosyal bilimlerin geçmişi, geçirdiği dönüşümler, yaşanan tartışmalar ve tavsiyelerin yer aldığı bu eser sosyal bilimler alanında lisansüstü öğrenciler için okunması gereken bir kaynaktır. Ancak eserde genel olarak bir kaynakça eksikliği bulunmaktadır ve özellikle sosyal bilimlerin alt disiplinleri ve bu disiplinlerin geçmişi, bölge çalışmaları gibi önemli konularda bilgi almak isteyenler ek kaynaklara başvurmalıdır. Bununla beraber eserin temelde bir rapor olması da göz ardı edilmemelidir.
KAYNAKÇA
Gulbenkian Komisyonu, Sosyal Bilimleri Açın: Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılanması Üzerine Rapor, (Çev: Şirin TEKELİ), Metis
25 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.