“Geleceğin en etkili silahı da, aracı da hiç kuşkunuz olmasın tayyaredir. Bir gün insanoğlu tayyaresiz de göklerde yürüyecek, gezegenlere gidecek, belki de aydan bize haber yollayacaktır. Bu mucizenin gerçekleşmesi için 2000 yılını beklemeye gerek kalmayacaktır. Gelişen teknoloji daha şimdiden bunu müjdeliyor. Bize düşen görev ise, batıdan bu konuda fazla geri kalmamayı temindir” Mustafa Kemal ATATÜRK (1936 Eskişehir Tayyare Alayı Ziyaretindeyken…)
Açılışı, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün kitapta geçen bu sözleriyle yaptıktan sonra, Kurtuluş Savaşının nice bilinmeyen kahramanlarından biri olan makinist, pilot Vecihi Hürkuş’un yaşam öyküsünü anlatmaya çalışacağım. Kitabı iki sene önce almıştım. Necip bey’in / 
Necip G. önderliğini yaptığı Farklı Türler Etkinliği okumam için beni ateşledi. Tıpkı Vecihi’nin müptelası olduğu biricik uçağı, nazlı kızım dediği Albatros tayyaresini ateşlediği gibi. Necip bey’e de buradan teşekkürlerimi gönderiyorum.
Evet Vecihi ismi size mutlaka çağrışım yapmıştır. Hepimiz Şener Şen’in o ünlü uçan Vecihi karakteriyle, Münir Özkul’un evine girdiğini, Ayşen Gruda’yı seven ve onunla babası vermediği için evlenemeyen rolüyle hatırlıyoruz :) Filmin ismi Gülen Gözler’dir. Mutlaka izlemişsinizdir ya da karakteri biliyorsunuzdur. İşte bu karakter aslında gerçek Vecihi Hürkuş’tan esinlenilip uyarlanmıştı.
Peki Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşu ona nasip olan ya da Rusların ona taktığı isimle Kara Tehlike Vecihi Hürkuş kimdi? O, insanın soyadının hayatı olabildiği özel kişilerden biri. 6 Ocak 1896 tarihinde İstanbul'da doğdu. Yeşilköy'deki Tayyare Mektebi'ne girerek pilot olarak mezun oldu. Vecihi tam bir tayyareciydi. Ama kökten bir tayyareci. İçini dışını her şeyini bilen, onaran, tasarlayan sözden değil, gönülden bağlı bir uçuş kahramanıydı. Tüm imkansızlıklar, olumsuzluklar, uçak düşürmeleri Onu asla yıldırmaya yetmedi. Evet uçak düşürdü ama sapasağlam hayatta kalabildi. O hep uçtu. Uçmak için doğmuştu. Semaya ait olduğu kadar aziz vatanına da aitti. Önce yaptığı keşif uçuşlarından sonra, gerçek savaşın olduğu göklerde uçmaya başladı Vecihi. Rusları bombalamaya gittiklerinde, Yüzbaşı Şükrü Bey'in “Bu görevde gazilik yok Vecihi, ya şehitsin, ya esir” dediğinde gözünü kırpmadan “Allah şehitliği nasip etsin” diyordu.
Vatanına da uçağı gibi tutkuyla kopmamak üzere bağlanmış biri vardı hep okuduğumda. Vecihi bir yandan vatanı için savaşırken, bir yandan da ölen pilotlar ve diğer insanlar için derin bir üzüntüye kapılıyordu. Hümanist yönünün bu denli güçlü olması, okuyucuyu etkilememesi mümkün değil. Kaç kadını kocasız, kaç çocuğu babasız, kaç anne babayı evlatsız bıraktım diyor, her bombaladığı uçaktan sonra…
Ruslara karşı savaşında uçağı düşürerek, Nargin Adasında yaşadığı esir hayatından da söz ediliyor. Okurken insan tasavvur ettikçe, içinin acımasını önleyemiyor. Esir düşmek Vecihi için zaten ölümden beter. Orada esir düşen Türk askerlerinin çoğu temizlenme imkanı olmadığından kolera salgınından hayatını kaybetmiş. Her yer pislik içinde. Yemek namına hiçbir şey yok. Adada su kaynağı da olmadığı için, şehirden getirilen su önce Ruslara, kalırsa Türk esirlere veriliyordu. Burada tam 6 gün su verilemiyor Türk esirlere! Ne acı, sert, kesif koşullar. Savaş süresince ne beter hayatta kalma direnişleri. Vecihi buradan kaçmak için plan yapıyor. Öleceksem özgürlüğüme giderken öleyim diye kazıyor tüm belleğine, azmine. Pes etmeyi asla kendine yediremediği için yüzerek kaçmayı başarıyor. Kaçmasından önceki yaptığı bir planı ve Ruslara tokat gibi verdiği bir ders var ama onu burada anlatarak okuyacak kişilerin keyfini kaçırmak istemiyorum.
İstanbul’a döndüğünde ise, kaldığı yerden devam etmeye başlıyor bizim kahraman pilotumuz. Yunanlılara da gereken cevabı fazlasıyla veriyor Vecihi. İstanbul İngilizler tarafından resmen işgal ediliyor. Ülkenin o zamanki vahim durumu, Vecihi’yi biran olsun görevinden ayırmıyor. Her zaman yürekten inanıyor ve biliyor ki, bu Vatan kurtulacak! Vatan yeter ki sağ olsun! Çoğu arkadaşını kaybediyor Vecihi. Burada daha çok kişi ve pilotların adı geçiyor ve onlarında hayatlarına bakış atma imkanı sunmuş yazar. Hepsi Kuvayi Milliye’nin adsız, onurlu, cesaretli, aziz vatanperverleri olarak yüreklerde ilelebet yaşayacak.
Vecihi tarihe yazdığı başarılarından dolayı İstiklal Madalyası alıyor. Kendisi o kadar tevazu sahibi biri ki ne zaman bir komutanı tarafından azıcıkta olsa övülse bunu içinde yaşayıp, dillendirmiyordu. Ve hep okuduğumda etkilendiğim gibi, ölen insanların acısı onu daha çok düşündürüyor, ilgilendiriyor.
Kitapta, Vecihi’nin 1.Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı süresince yaşadıklarını anlatmış. Savaştan sonraki kendi uçağını üretmek için başlattığı girişimden ve bu girişimin defalarca baltalanmasını anlatmıyor. Ben onu da kitapta bulabileceğimi düşünmüştüm! Umarım bu serüvenin bundan sonraki kısmını da okuma imkanım(ız) olur. Çünkü bildiğim kadarıyla kendisinin bu sevdasını tüketmek adına çoğu insanın bu işi sabote ettiği tatsız bir gerçek. Meyve veren ağaç her zaman her yerde taşlanır, taşlanmakla da kalmaz kökünden sökülür!
Kitabın anlatım dili son derece anlaşılır ve akıcıydı. Yazar Orhan Bahtiyar’ın kalemi okuyucuyu kesinlikle sıkmıyor. Ben zamanımın kesintiye uğramasından dolayı on güne yayarak okuyabildim. Yoksa en fazla iki ya da üç günde bitirebileceğiniz bir kitap olmuş.
Okumak isteyenlere “mutlaka” diyor, herkese iyi okumalar diliyorum.
··
41 görüntüleme
İlk başta yazdığınız sözün geldiği bir yer var aslında. O da H. G. Wells'in Dünyalar Savaşı kitabı.. :) Çok ilginçtir ki Atatürk bu kitabı Türkiye 'ye getirtmiş ve çevrilmesini sağlamıştır. Ve Nutuk'ta bu bilimkurgu eserinden bahsetmiş ve örnekler vermiştir. Mustafa Kemal'in göklerde ki hakimiyet meselesi çok daha geniştir. Yani 1900 lerden bugünü görmüş olmasıdır. Teyyare'den daha ötesini yani.. İleri görüşlülüğün bu kadarı diyoruz..
Ne güzel bir inceleme yapmışsınız.. Elinize emeğinize sağlık. Kitabı listeme ekledim. Geçmişi bilmek, içimizde çok farklı duygular uyandırıyor.. O yüzden dilimden düşmüyor bu söz; Bugünü anlamak için dünü bilmek gerekiyor..
Tekrardan teşekkürler..
Sağolun Murat bey. Evet söz ettiğiniz kitabın hikayesini ben de okumuştum. Ulu önderimiz her konuda gerçek bir cevherdi! İleri görüşlülük Onunla eşanlamlı. Şimdiden iyi okumalar dilerim.
Bu yorum görüntülenemiyor
Gökçe Hanım asıl ben teşekkür ederim, ne kadar güzel ve değerli bir inceleme yazmışsınız. Öncelikle kitap seçiminizden dolayı ayrıca tebrik ederim. Tarihimizin muhteşem kahramanları... Her biri ayrı bir değer. Bizim sanatımız, sinemamız, televizyonlarımız popülizm bataklığına boğulmak yerine bir parça duyarlı ve sorumlu olmayı tercih etselerdi, şimdi belki de bu kahramanları çok daha fazla insan, çok daha fazla genç tanıyor olacaktı!
O yüzden incelemenizde adını geçirdiğiniz Gülen Gözler filminin yönetmeni Ertem Eğilmez'i de bu vesileyle rahmetle anıyorum. Ertem Eğilmez başka filmlerinde de buna benzer göndermeler yapan çok değerli bir yönetmen.
Tekrar incelemenize dönersek, Kurtuluş Savaşı'na gönüllü katılan ve canını daha ilk günden vatana hediye edip uçağıyla birlikte her seferine ölümüne çıkan gerçek bir vatan kahramanının yaşam öyküsü var karşımızda... Bu tür kitapların özellikle okullarda daha fazla yayılması ve okutulması gerekiyor. ..
Yine sizin yazınızdaki bir cümleyle bitirelim;
"Hepsi Kuvayi Milliye’nin adsız, onurlu, cesaretli, aziz vatanperverleri olarak yüreklerde ilelebet yaşayacak."
Onları yaşatma sürecinde siz de bir katkı sundunuz. O yüzden ayrıca teşekkürler... Selam ve sevgilerimle...
Necip bey çok teşekkürler. Sizin vesilenizle oldu. Çok ta güzel oldu :) Evet popülizmden başka o kadar öğrenilmeye, bilinmeye, yüceltilmeye layık değerler, kişiler, olaylar var ki. Vecihi Hürkuş bunlardan sadece biri. Sizin gibi kıymetli okuyuculara bir nebze de olsun bu katkıyı yapabildiysem mutluyum. Herşey için sağolun.
Keşke şu anda kitaplığımda olsaydı da başlasaydım okumaya dedirtecek kadar etkileyici bir inceleme yazısı yazmışsınız. Tebrikler...
Gökçe kalemine sağlık. Okuyacaklarıma ekledim bu kitabı. Sağol :)
Teşekkürler Kitap Kurdu! Köprü olabildimse mutlu oldum. Iyi okumalar şimdiden :)
Gayet merak uyandırıcı bir inceleme olmuş. Kaleminize sağlık.
İncelemenizi okurken hissettiklerinizi derinden hissettim. Daha niceleri var böyle dediğiniz gibi; isimsiz, onurlu, aziz, vatanperver.. Hem bu kadar gerçekçi olup, hem de bu kadar samimi yazabilmek her babayiğidin harcı değil. Emeğinize sağlık.
Çok teşekkür ederim. Böyle değerlerimizi daha çok bilmek ve öğrenmek dileğiyle. Onlara minnettarız!
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.