Dünyanın en feci şeyi hayatın ta kendisidir.
Caroline Maria de Jesus, 1914 yılında Brezilya'nın Minas Gerais kentinde doğmuştur. Henüz ikinci sınıftayken okulu bırakır. Büyüyünce Sao Paulo'ya göç eder. Kentin "çöplük" ü olarak kullanılan Favela' da 3 çocuğu ile yaşam savaşı verir.
15 Temmuz 1955'te kızının doğumuyla günlük tutmaya karar verir. 19 Mayıs' ta şöyle yazar: "Burada Favela'da herkes binbir zorlukla çırpınır durur. Ama bunu benden başkası anlatamaz. Bunu başkalarına faydalı olabilmek amacı ile yapıyorum." İçinde bulunduğu sefaleti gayet yalın bir dille anlatır. Bu sefaletten kurtulmak için elinden geleni yapar. Durmadan çalışır. Çoğu zaman bu duruma dayanamaz ve isyan eder. "Hâlâ kâğıt topluyorum, sevmiyorum bu işi. O zaman kendi kendime 'Rüya görüyormuş gibi yap.' diyorum." Anılarında "Yedirdim." diye yazıyor. "Tavada kızaran yağın sesi ne kadar güzel gelir kulağa ve görüntüsü. Çocuklar ona baktıkça gülümsüyorlar. Hele kuru fasulye ile pilav olunca bayram ediyorlar."
Başka bir yerde şöyle diyor: "Bir zaman sonra sadaka ile aldıkları bu yırtık pırtık paltoların yerine, politikacıların dağıtacağı yenileri gelecekti. Ben de payımı alacağım, ben de onlardanım, istenmeyen şeyleri giyiyorum."
Ne kadar büyük bir acı! Bir insan! Şımarık, elindekine şükretmeyi bilmeyen, önüne konan yemeğe burun kıvıran insanın yemeyip çöpe attığı yemeği alıp yiyen bir insan! Giyecek başka bir şeyi olmadığı için istemediği kiyafetleri giyen bir insan! Caroline bu insanlardan sadece biri. Sesini duyurabilmek için yazmış. Peki yazdıkları ses getirmiş mi? Kitabın arkasında 1960'lardan günümüze milyonlarca baskısı yapıldı, dünyanın hemen hemen bütün dillerine çevrildi yazıyor. Hayatını araştırdığımızda karşımıza şu bilgi çıkıyor: Kitap basıldıktan sonra bu sefaletten kurtulmuş. Kitabı imzalamak için yaptığı Brezilya turunda yaşadığı hayal kırıklığı ve mutluluğu anlattığı ikinci günlüğü de yayınlandı.
O günlükler Caroline' i kurtardı. Belki bir kaç insanı daha. Peki Favela'dakilerin hepsi kurtuldu mu? Ya dünyadaki açlık ve sefalet yok oldu mu? Günümüzde bakacak olursak "Hayır!" Yoksulluk, öyle kolay yok edilmiyor. Neticede doymak bilmeyenlerin, sorgulamayan fakirlere de ihtiyacı var!
Kitabı okurken aklıma çikolatanın tadını bilmeyen kakao işçileri geldi. Dünyada 215 milyon çocuk işçi var. (Bu istatistikler 2016 yılına ait) Batı Afrika'da 2 milyon çocuk haftanın 7 günü, günde 12 saat kakao toplamak için çalışıyorlar. Ama çikolatanın tadını bile bilmiyorlar. 72 milyon çocuk tarım alanında çalışıyor, 2 milyonu da madenlerde. Güney Afrika ülkesi Malavi'de, Kuzey Amerika' nın sigara ihtiyacını karşılamak için binlerce çocuk tütün tarlalarında çalışıyor. Özbekistan'da yaşayan çocuklar pamuk tarlalarında çalışıyorlar. Çocukların çalıştırılmaması için 'sözde' bir protokol imzalanmış. Ama hepsi yalan, hepsi göz boyamak için! Bazı uluslararası firmalar da Özbekistan'dan pamuk alımına son vermişler. Bunlar yeterli mi? Değil! Akşam eve gidince ekmek alamadığı için çocuğunun gözlerine bakamayan bir babanın acısını dindirmez!
Kitabı okurken hep "Neden?" deyip durdum.
Neden, bütün insanlar eşit değil?
Neden, herkes aynı yemeği yemiyor?
Neden, herkes iyi giyinmiyor?
Neden, herkes rahat uyuyamıyor?
Neden, bazıları rahat etsin diye bazıları daha çok çalışıyor?
Caroline şöyle yazıyor: "Bir lokma yemeğini yedikten sonra, bir çocuğun 'Daha var mı?' diye sorması ne kadar fecidir. Boş tencerenin dibini kazımaya çalışan bir annenin kafasında, sadece bu kelime çöreklenmiştir: 'Daha var mı?' Fakat ona 'daha' veremeyecektir."
Neden, bir anne çocuğuna 'daha' yemek veremiyor?
"Açlığın ne olduğunu bilmeyenler:
- Böyle şey yazmak için deli olmalı, derler.
Ama aç olan:
- Haklısın Caroline, der, yiyecek maddeleri herkesin alabileceği kadar ucuz olmalı."
Evet! Yiyecek maddeleri herkesin alabileceği kadar ucuz olmalı. Herkes iyi giyinebilmeli. Herkes rahat bir yatakta yatmalı.
İncelememe Morgan Freeman'ın şu sözleriyle son veriyorum:
"Afrika'da bir anne çocuğuna 'Tabağını bitir!' diye bağırana kadar dünyanın bütün tabaklarını kırmak istiyorum!"
