Gazâlî’nin felsefeye yönelttiği saldırılarının hedefini anlamamıza açıklık getirmektedir. Gazâlî’nin en temel amacı felsefeyi yıkmak değil, felsefenin içindeki dinsel açıdan sakıncalı ifadelerin dine sokulmasının önüne geçmektir. Ancak burada farklı bir durum söz konusudur, yani Gazâlî hedefe varırken diğer felsefe hareketlerinden, özellikle Helen felsefesinden yararlanmakta ve din savunusu konusunda bütün saldırı çeşitlerini kendisi için geçerli birer görüş gibi algılamaktadır. Bunun yanında Platon ve Aristoteles’e yüklediği anlamla gerçeklik arasında belirli ayrılıklar vardır. Çünkü Gazâlî filozofları materyalistler (dehriyyûn), tabiatçılar (tabîiyyûn) ve metafizikçiler (ilâhiyyûn) diye üç kısma ayırır ve bunlardan ilk ikisinin zaten dindışı olduğunu, asıl uğraşılması ve üzerinde düşünülmesi gerekenlerin metafizikçiler olduğunu söylemektedir. Bu filozoflar Sokrates, Platon ve Aristoteles ile onların İslâm dünyasındaki izleyenleri olan Fârâbî ve İbn Sînâ’dır. Bunların felsefelerinin bir kısmı dinsel açıdan yanlış, bir kısmı uydurma ve bir kısmı ise doğrudur. Örneğin, Gazâlî’ye göre evrenin varlığı hakkında iki tutarlı ve bir çelişkili görüş vardır. Bunlardan biri kelâmcıların da kullandığı yoktan yaratmaya ilişkin kanıttır, ki burada evren sonradan var edildiğine göre sonuçta onu bir var eden olması gerekir. İkincisi de dehrîlerin evrenin zamansal açıdan öncesiz olduğu hakkındaki görüşleridir, ki burada ise evreni var eden bir gücün bulunduğuna inanmak gerekmez. Her iki görüş de kendi içinde tutarlı olmasına karşın, düşünüre göre, birincisi doğru, ikincisi yanlıştır. Ancak Meşşâîler hem evreni yaratan bir iradeden bahsedip hem de evrenin öncesiz olduğuna inanırlar. Bu ise onların içine düştükleri apaçık bir çelişkidir.
