Kripto Kitaba Bir İnceleme Denemesi
İnceleme Öncesi Giriş Notu: Bu incelemeyi okumak yerine izlemeyi tercih ediyorum diyenler için:
youtu.be/h-GKLRyuGOA
Ön Not: Joyce amca tüm sigortalarımı birer birer attırdığı için biraz sonra zihnimin yanan tellerinden çıkma saçmalamalara maruz kalacaksınız. Ondandır ki, isteyenlere direk incelemeye geçebilirler ya da geçmeyebilirler de geçen de bir geçmeyen de bir hepsibirdenbirbirimizlebirbirimize…
Burasanın asası çok o’Melli, çok mu önemlimimilli melondramik hikayeler. Bilincim altlık yaptı, altılıdan vurdu ve üstüne getirdi yüzsüzyerinyüzdönümlüğünü. Dilimden çıkıyor Sanksritçe, Antrikçe, Afrikaans kelimeler. Birileri de Dabilinliyim ezelinden mezesinden türküsünü çığırıyor ya da çağırıyor Megrelce. Yarış atı gibi mübarek ceymidecoys, marcelinhoproust, kafirundakafka ve müslidirobertomusil. Alo, alooo… Orda mısın çılgınlığınzırvasında ıvır zıvır çerçöple besinlenen gizemlizmli körükörüne körkütükçe körlemesine zihnim. Manşın başında marşla gaza bazan Marshalladalarından toplama top’al ördek yavrucuklarım. Sözlerimizninizsizsizinle buluşsun ya da buluşmasın baybayanbay bungalowlarfamilyası. Atarlanmalımataralanmalı taramalı tüfeği ateşlemeli mi ateşlememeli mi sorunsallı ve sorgusallı varoluşsal sorularla bezenmiş oyunuma hoşgeldiğiniz beşibiryerde gittiniz modernizme postmodernizm katan tutunmaşlarım. Klasiğe ölüm. Babşiş. Finnahi…
Bildiğiniz her şeyi unutun. Daha önce okuduğunuz tüm kitapları unutun, Joyce’un yazdıkları dahil. Bu başka bir şey, bu kitapnevibirşey. Ne demek mi istiyorum hadi başlayalım şu incelemeye.
Bu kitap, Joyce’un bilinçaltının yeryüzüyle buluşmuş hali. Tüm sayfalar, paragraflar, cümleler, kelimeler onun bilinçaltının filtreden azade yansıması şeklinde. Hani gece uyanırsınız bir nedenle ve yeniden uyuduğunuzda bilinçaltınız size türlü oyunlar oynar, uyur halde mi yoksa uyanık halde mi insan bilemez ya işte bu kitap da böyle. Uyurla uyanık halinde, bir filtresiz cümleler karnavalı. Hala bir şey anlamadınız değil mi? Kitabın daha beşinci sayfasından bir alıntıyla olayı örnekleyeyim de neye bulaşacağınızı siz de görün.
“Önce bir şu arması ve soyu'nası adı:Riesengeborglu Vasili Boşlaf. Tepede cariyeli, baş belası, gümüşi, tekemeşesi, yamak, feci, boynuzlu yeşil bir fah'i-şan sorgucu. Ortada yayını germiş okçular, uçuk mor kalanı da.. Hohlayalım çiftine çubuğuna davranan çiftçiye. Hohoho, Bay Finn, başımıza FinnGene mi oldun sen! Gelengününsabahı bakmışız ki ah, asmada üzümsün! Gidengününakşamına bir de bakmışız ki ah, asmada üzümsün! Gidengününakşamına da bir de bakmışız ki ah, sirkeye dönmüşsün! Hahaha, Bay Filan, pirüpak-ı müstehakını bulacaksın gene!”
Gördünüz mü nasıl bir belaya çatacağınızı. Joyce’un iddiası var, okuyanın beynini yakmaya niyetli. Çünkü o da tüm contalarını yakmış, bu kitaba tam on yedi yılını vakfetmiş. Dile kolay tam on yedi yılını ve bu eseri yazdıktan iki yıl sonra ölmüş. Bakmayın kitabın türüne roman dendiğine, bu kitabı kapsayacak edebi tür daha henüz icat edilmediğinden adına roman diyorlar. Bu kitabın türü bilinmeyen ve hiçbir zaman da bilinemeyendir. Bir cisim yaklaşıyor beyninize doğru, çarpılmaya hazır mısın ey okur? Hadi hafiften çarpılalım ne dersiniz?
(ve öylece yol buldu valhalanın dehşet gümbürtüleri, çarpışanarabalar, Stonehenge, sandukalar, Tristram ağacı, çığırtkan ayaktakımı, otomofiller, ayrıldagelaygır, filolar, thurlayan taksiler, 80 günde devrialem, sirkler ve vardiyalar, bazilikiliseler, bizinıskalaslar ve isaleler, ihalelerden indiragandiler, şen şakrak cemiyetler ve Mecklenburg kevaşelerinden para sızdıran cebi bol aynasızlar ve sazdan barakalar ve direk çürüten ihtiyar, fazla mesai karabasanları, anayollar, düzinesi on iki papelde karaküflü tınazlar, Önceemniyet Caddesinde kızaklayan otobüsler ve AmanTerziDuymasın köşesindeki meraklı taze kenar mahalle dilberleri ve çakma Roma'nın yerli kapıcılarının dumanları, saltanatlar ve şamatalar, çöpçüler, yaltakçılar, kubbe tozunu alanlar, tırım tırım çamura bulanmakla kule dikilir sananlar ve tellalların çatapatası, bütün gençler için bir çatı arası ve evsizlere bir ekmek kırıntısı) - Sayfa 6
Bu bir kripto kitap. Joyce, bilinçaltından filtresiz gelen düşünceleriyle gerçekte söylemek istediklerini maskelemiş, kriptolamış ve çift anlama bulamış. Dinler, İrlanda tarihi, diller, yazarlar, kitaplar… Birçok şeye atıfta bulunmuş aslında ama bunları yakalamak samanda toplu iğnenin kopmuş topunu bulmak kadar zor. Anlamaya çalışırsan yaya kalırsın ey okur, boşuna anlamaya uğraşma boğulursun kuzucuk. Bu eser tefsire muhtaç, henüz Türkçe bir tefsiri de yazılmadığından yapacak da bir şey yok, kendimizi biçimin, anlatımın güzelliğine bırakacak ve kayıp gideceğiz Joyce’un uçsuz bucaksız zihninde.
Finnegan Uyanması, bol bol müstehcenlik içerir. Belki Joyce, asıl demek istediklerini müstehcenlikle maskelemek istediğinden ve belki de alayına gider, kırıcı, bozgunluk çıkarıcı, asi mi asi entelektüel bir sokak çocuğu olduğundan dolayı tüm nefretini üstümüze bu yolla kusuyor zatışahanemuteşem Joyce bilinmez. Bilinen odur ki müstehcenliğe hassas bünyelerin bu kitaptan uzak durmalarında fayda var. Ayrıca okuduğu kitapta içerik arayan, mutlaka okuduğunu anlamak isteyen okurlar da bu kitaba bulaşmasınlar; yoksa canınızı acıtır, dilinizi yakar abisi, ablası, karişiim.
Ne diyordu Joyce kitapta:
(şapapalkışapçığlıkattalkışlaşlaphadisemisamimutluşlapçaloynaşapalkışotzortosuruktanteyyareyellenyel)
Sayfa 47
Bu kadar Joyce’a övgü düzdükten sonra biraz da kitabın çevirmeni Fuat Sevimay’a övgülerden bir düzine göndereyim. Bilenler bilir, Ulysses incelemesinde Nevzat Erkmen’i kıyasıya eleştirmiştim; adeta yazarın önüne geçmeye çalıştığı ve kitabın zor dilini daha da zorlaştırdığı için. Aslına bakarsanız Fuat Sevimay’da aynı çeviri yöntemini izlemiş kitap boyunca ve resmen bu eseri Türkçe’de yeniden yazmış. Fakat belki kendinin de yazar olmasının, belki önünde Nevzat Erkmen’in Ulysses çevirisinin olmasının etkisi ve belki de bunların bir karışımıdır bilinmez, ortaya muhteşem bir çeviri işi çıkarmış. Öyle ki çevirmenin dili sayesinde kitap çok bizden bir hale gelmiş. Sanki bu topraklardan çıkmış, sanki kitap Türkçe yazılmış. Hadi bir örnek verelim:
“Ebelek gübelek Çuf abimelekti ve kılhıncı ışıldardı laf-ı güza fışık saçarak. Kafadan noktan! Sen şakrak şarkılar söyleyip de maykılanlardan ve fırsat kollayanlardan koru bizi. Lanettayin bi velveleye ver. Emen.”- Sayfa 224
Ben ki bir kitabı ne kadar seversem seveyim, fazla alıntı yapamayan arızalı bir bünye olarak, yetmişin üzerinde alıntı yapmışım bu okuma yolculuğum boyunca. Öyle bir kitap ki kimi kısımlarda gülmekten, kimi kısımlarda ise alıntı yapmaktan okumaya devam edemiyorsunuz. Aklınızın ucundan geçmeyecek kelime yığınlarını bir araya geldiği, sözlerin kırım kırım kırıldığı, cümlelerin bozulduğu, anlatıma anlatım katıldığı ve yazar ile çevirmen işbirliğiyle mükemmelin de ötesinde, fevkaledenin fevkinin fevkinde bir kitap bu. Kimilerine bu kitabı okumaktan uzak durun dediğime bakmayın, okuyun bu deli adamın delişmen kitabını. Eşi benzeri olmayan bu harikulade eseri okumaktan kendinizi alıkoymayın.
İncelemenin sonlarına gelirken
Liliyar’a da bir teşekkür edeyim. Ulysses’i iki kez üst üste okuyup beynimin bir kısmını yaktıktan sonra, James Joyce edebiyatına 
James Joyce - Hayatı ve Eserleri ve 
Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi kitaplarıyla daha sonraki bir zaman diliminde devam etme fikrindeydim. Yani bir saçmalık yapıp bu güzelim kitabı ertelemiştim; artık ben de bir Bahtsız Erteleyenler Kulübünün bir üyesiydim. Neyse ki bu kulüpten istifa etmeme Liliyar’la yaptığımız konuşmamız vesile oldu. “Hadi şu kitaba birlikte başlayalım” diye söyledik ve şu güzelim etkinliği #46060836 başlattık. Kendisine bolca teşekkürlerimi sunuyor ve tüm okurlara lütfen kitapları ertelemeyin diyorum. Unutmayın, kitapların okunmak için bir zamanı yoktur, yalnızca onların sizi okuması için bir zaman vardır. Ondandır ki şu zaman okuyacağım, henüz hazır değilim geyiğine kendinizi maruz bırakmayın ve kitapların sizi okumasına imkana verin.
Neyse el emeği göz nuruyla tek tek yazdığım şu upuzun enfes alıntıları da şuraya bırakayım ve yavaş yavaş çekileyim buralardan.
#47060153
#47429302
Hadi gayret son cümleler...
Zihnimintümzerrelerinenüfuzettincemidecoysnasılhükmettinsenbilinçaltınıntaçsızkralıdabilinprensibilinçakışınıngadrigıymetibilinmeyenfakirfukarayazarı.Hadibensessizcekaçarvaroluşsalkaramsarbeyniminkördehlizlerinden. Finnahifinnahifinnahifinnahifinnahifinnahifinnahifinnahifinnahi...Bakşiş, bapsiş, son nokta.
Son Not: Tamıtamına yetmişdokuzadet alıntıya bakmak isterseniz şu iletinin #48272075 altındaki yorumlara bakmanız yeterli.
En Son Not: Biz cümbür cemaat kitabı okurken çok eğlendik. Bu eğlenceyi ölümsüzleştirdiğimiz anları #48592628 iletisinden okuyabilirsiniz.
··
571 görüntüleme
Öncelikle kendimden bahsetmek isterim. Sağlık sıkıntılarımın had safhada olduğu bu dönemde dün aldığım bir haberle birlikte tamamen yıkılmışım. 1.50 miyop olan numaram bir de bakmışım 2.75, üstüne 1.0 da astigmat hortlayıvermiş. Şimdi bu inceleme bana çok sevdiğim, büyük bir saygı beslediğim ve derin bir bağlılık ile bağlı olduğum James Joyce'u(başka bir yazar da var ama şu an konumuz o değil) tekrar hatırlatmak ile birlikte nerede ise kör olmak üzere olduğu gerçeğini yüzüme vuraraktan "Kendine gel!" deyiverdi.
Gelelim meselenin özüne:
Finneganın ebesimidedesimi ahımıvahımı derken uyanması olduğunu anladımanlattınız
Velhasıl incelemekle bunu tamamıyla sizinle özdaşladınız. Bu delimanyamışçotlak adamı biryandan da dehavari olmaktaolanı çok başarılı bir biçimde aktarmış olduğunuz için yeri bende ayrıolmuşolduğundanüzere teşekküsağolun:)
Öhööhööö!
Kendimi düzelterekten artık yazmalıyım. Çünkü sadece yazmıyor konuşuyormuşum gibi çenem ağrıdı. Emeklerinize sağlık.:)
Öncelikle geçmiş olsun diyor, ben de bir dörtgöz olduğumdan duygularınızı rahatlıkla anlayabiliyorum. Joycevari yazmak bulaşıcı olduğundan, şimdiden geçmiş olsun bu arada. Bu kitabı mümkünse okuyanlar evde sesli okurlarsa ne müthiş bir ahenkle karşı karşıya kaldıklarını da göreceklerdir. Üç tatil günü tempo yapıp zor bela kitabı bitirdikten sonra, annemin sorusu "Kitaptan ne anladın oğlum?" oldu. Cevabım "Hiçbir şey"di. Kitap sayesinde aile içinde de deliliğim tasdiklendi çok şükür. 600 Sayfalık kitabı okuyup hiçbir şey anlamama nirvanasına erdiğim için Joyce'a ve çevirmenimiz Sevimay'a ayrı ayrı teşekkürlerimi ve deliliğimi yolluyorum.
Incelemeyi okurken bile beynim yandı :)) Emeğinize sağlık, Joyce'a yakışır bir Joyce incelemesi olmuş :)
Güzel yorumunuz için teşekkür ederim. Ne hissettiysem onu yazdım. Ne bir eksik, ne de bir fazla.
"..başımıza FinnGene mi oldun sen! "
Çok iyiydi. Bütün halinde harika bir inceleme olmuş. Okuduğunu anlamak isteyen okurlar bu kitaba bulaşmasınlar demişsin ya, yerden göğe kadar haklısın. Bu bambaşka bir tür ve ben okuyup anladım diyebilecek bir insanın yaşadığını düşünmüyorum.
Asıl ben teşekkür ederim, o güzel sohbet sayesinde birbirimize eşlik etme fırsatı bulduk bu okuma yolculuğunda. Benim açımdan çook güzeldi. Kalemine, yüreğine sağlık. :))
Güzel yorumun için çok teşekkürler Liliyar . Hep birlikte daha nice zor ve nitelikli kitap okuyuşlara diyeyim.
1 sonraki yanıtı göster
Şuraya öncelikle bir "Alkış" bırakayım :)) fevkaledenin fevkinde bir inceleme :))) bu yolculukta yarı yolda tölezlemiş gibi görünsemde, kitabı satın alıp okumak zorunda olduğumdandır :)) kör olasıca pdf ile kör olmak istemiyorum !!!! :)) son kararım. Net :))
Kitap bittikten sonra benden inceleme çıkacak mı? O çok meçhul :)) yüksek ihtimal gülmekten yazamayacağım :)) fekat şöyle de bir gerçek var ki okuduğum kısım itibariyle bazı "rahatsız " edici atıflar gördüm ve onların kriptosunu çözmem gerek ! :)) emeğine sağlık :)) iyi ki varız yahu :)) 👍:))
Abla rahatsız olduğun kısımları az çok tahmin edebiliyorum. Bana sayfa sayısı olarak atarsan mesajla, elimden geldiğince açıklamaya çalışırım, tabii ki olabildiğince. Ayrıca teşekkürler güzel yorumun için. Bir an önce seni de kitapla aramızda görmek istiyoruz.
1 sonraki yanıtı göster
Kaleminize sağlık, Turhan Bey. Alıntıları acaba yanlış mı okudum diye gözlerimi ovalarken, zihnim bulanmaya başlamıştı bile!...
İnceleme ile de tamamen beynimim bir bölgesi error vermekte. Zihin hasarına vesile olmanız adına, teşekkürler...
😭😁 Şu anki ruh halim ağlasam mı, gülsem mi bilemedim ki!...
Güzel yorumunuz için teşekkür ederim. Cemidecoys Amca bir tür virüs aslında. Bulaştığı anda zihninizin iflas etmesini sağlıyor. Ben yazarken ve okurken çok güldüm ama onun anlatım biçimine bulaştığınızda kurtuluşu yok onun gibi yazmaya başlıyorsunuz. Birçok farklı yazar okudum, çok ama çok değişik kitap okudum bu yaşıma dek, bunun kadar garibini, farklısını görmedim.
Kalemine sağlık son kelimeleri okurken sorun yasasam bile:) guzel bir inceleme olmus.
İnan ben de kitabı okurken ve alıntı yaparken aynı zorluklarla karşılaşmıştım. Bir kez alışınca, gördüğün gibi insan kendisi de böyle yazmaya başlıyor. Joyce tarzı bulaşıcıdır. Güzel yorumunuz için de ayrıca teşekkür ederim.
1 sonraki yanıtı göster
İncelemenizi iş çıkışı kafam rahatlasın diye okudum, ama oradan oraya savruldum🥴kitap bahsettiğiniz gibiyse çevirmen de yeni kelimecikler ve cümlecikler oluşturmak zorunda kalmıştır zati. Büyüdüğümde yazar olursam🤓 sadece kendimce derderun anlamlı olan böyle bir kitap yazmak isterim...Bir ara baslamistim sankim ama sonra cok bencilce geldiği için kaldıöyle....663 sayfa kolaydile...Emeğinize sağlık... 👏👏tebrikler....
Öncelikle yorumunuz için teşekkür ederim. Aslında biz okurken çok eğlendik bu kitabı. Anlaşılması imkansız ve yapılan söz, anlatım oyunları birbirinden harika olduğu için çok keyifliydi. Joyce'un kendini kitaplarıyla ölümsüz kılmak gibi bir iddiası bulunduğundan ötürü Ulysses ve Finnegan Wakes gibi asla taklit edilemez eserleri yazmış. Fazla zeki, fazla entelektüel ve her daim alayına isyan demiş bir kafası güzel abimiz.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.