Birinci Dünya Savaşı’nda Filistin cephesinde 4. Ordu komutanı olan Cemâl Paşa’nın yaverliğini ve özel kâtipliğini yapan Falih Rıfkı Atay’ın anı ve izlenimden oluşan bir eserdir. Zeytindağı ismi de 4. Ordu Karargâhının konuşlandığı tepenin isminden gelmektedir. Öncelikle kitap, savaş günlerinde kaleme alınmış, anı ve izlenimlerin aktarıldığı bir eser olduğu için edebi açıdan incelemenin yersiz ve anlamsız olduğunu düşünüyorum. Ancak Atay yalın ve yer yer keskin diliyle bu konuda bir probleme mahal vermemiştir. Kitap, imparatorluğun son günlerinin ve özellikle Filistin cephesi bölgesinde Osmanlı topraklarının sahip olduğu sosyal ve içtimai ortamın gözler önüne seriyor. Osmanlı İmparatorluğunun varlığını bu bölgede ‘’ücretsiz tarla ve sokak bekçisi’’ olarak tanımlanıyor. Giderek zorlaşan çöl şartları ve izlenilen yanlış politikalar milleti ve orduyu karamsar havaya sokmuş ve bu hava kitap içerisinde içten bir üzüntüyle aktarılmıştır. Özellikle İmparatorluğun son yıllarında varlığını hissettiren ittihat ve Terakki Cemiyeti ve liderleri için de düşüncelerini aktaran Atay, Enver ve Talat Paşaların büyük harp konularındaki fikirlerinin yanlış olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca cemiyetin içerinde yaşadığı bölünmüş yapıdan da bahsedilmiştir. Yazarın sonraki eserlerinde de gözlemleyeceğimiz Mustafa Kemal’e olan fikri yakınlığı ve ona olan inancı ve güveni bu kitapta da kısım kısım sirayet etmiştir; “1913’de bir Mustafa Kemal, yüzyıl sonrası için bile hayaldi, fantezi romanlarında bile yeri yoktu.” '' Suriye ve Filistin’de Almanların durduramadığı İngiliz saldırıları yine bir Türk, fakat bu sefer öz bir kumandan, Mustafa Kemal tarafından Halep aşağısında tutulmuştur.’’ Zeytindağı’ndan çıkarılacak sonuç bölümü ise bana göre şudur; ‘’Mustafa Kemal, Büyük Harbe girmek aleyhinde idi: Kafa ve sanat adamı olduğu için! Mustafa Kemal, Kurtuluş Harbini bırakmak fikrinde asla bulunmadı: Vatan adamı olduğu için! İşte size bütün kitabın özü: İlim ve vatan adamı olunuz. Hiçbiri yalnız başına, ne sizi, ne de milletini kurtarabilir.’’

ZeytindağıFalih Rıfkı Atay · Pozitif Yayınları · 201810,1bin okunma

·

20 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

A.