Sanat böyle bir şey herhalde. Evet, bir gün canlı canlı yenen maymunların yaşadığı bir ülkeden söz ediliyor ve sanatçı, dehşete düştüğü bu gerçeklik karşısında, dehşet içinde kalmakla yetinmek yerine, tiksintisini ve dolayısıyla eleştirisini özgünce yansıtabileceği bir eser yaratma işine girişiyor. Bu eser, üstelik, sanatçının toplumsalı bütünlüklü kavrayışının bir kanıtı. Dönüp dolaşıp şaşırırım, insan aklı neler neler üretebilirmiş meğer. Tüm o çirkinliklerin yanında, o çirkinliklere karşı koymak dürtüsüyle, yerine güzel bir şey koymayan belki, fakat koyulabilsin arzusu içinde üretilen onca şey.
Kültür ve ötekinin (Badiou’ye selamlar) pazarlanışı; pazarlanan milyonlarca şey arasında en dikkat çekicisi, kılıfına uydurma yolunda altından bir çift anahtar. Güngör Dilmen görüyor, farkında. Felaket bir çağ. Felaket zamanlar. Hep böyle miydi, sorusu yankılanır zihnimde sık sık. Hep böyle miydi, hep yaşadığı çağın felaket olduğunu mu düşünürdü insan, bilemem. Öyleyse bile, bunu bilmek neyi değiştirir, ne geçirir elimize, hiç mi hiç anlamam. Canlı Maymun Lokantası’nı okumak, bu döngüyü yeniden işlerliğe sokmak oldu bir bakıma benim için. Döndüm dolaştım aynı yere geliverdim: Felaket bir çağ.
Okumak, okudukça felaket oluşunun farkına tekrar tekrar varmak... Sonunda bir yere götürür mü dersiniz? Çözüm bulunur mu? Bazen umutsuzluğa kapılıp neden tekrar tekrar aynı temayı okur dururum ki diye sorarım kendime. Nihayetinde sonuna kadar farkında olduğun bir şey, her gün iliklerine kadar soluduğun bir şey, gerçekliğin ta kendisi değil mi bu, ne diye okursun yeniden ve yeniden?
Sorularıma cevap yok pek. Fakat sonunda vardığımız yer belli, içinde yaşadığın çağ, böyle bir çağ oldukça, aynı felaketi hem soluyacak hem okuyacaksın, bunun kaçarı yok. Belki bir gün, bir noktada kaçarı olacak. O zamana kadar okuyacak ve bıkacaksın ki bu bıkış seni harekete geçirsin.
Okuyacak ve bıkacağız, bıkkınlığımız bizi esir almak yerine eyleme itene kadar.
Dikkatli okumalar.
