İngiliz İstihbarat Raporlarında Fişlenen Türkiye, Bülent Özdemir’in araştırmaları, merakı ve şansının bir araya gelmesiyle ortaya çıkmış eseri. Bülent Özdemir’in Amerika Birleşik Devletleri’nde yaptığı bir araştırma sırasında konu ile ilgili evraklara göz atarken karşılaştığı 1. Dünya Savaşı yıllarında Amerika’nın Halep Konsolosluğu görevinde bulunmuş olan Cornelius Van H.Engert’in özel evrakları içinde bulduğu kitapçık ve bu kitapçığın 1917 yılı Osmanlı Devletinde yaşayan önemli kişiler ile ilgili istihbarati bilgiler içermesini görmesi ile kitap şekillenme süreci başlıyor. Ortaya koyduğu eserinde önsöz ve giriş bölümlerinde verdiği bilgileri ile bize İngilizlerin dış dünya ile ilgili karar vermelerinde bugün ve yarına yönelik yapılacak işler, atılacak adımların doğru ve isabetli olması için istihbaratı çok iyi kullandıkları bunu çeşitli yollarda da başardıklarını bu eserle daha iyi görmemizi sağlıyor. İngilizler Seyyahlar misyonerler vasıtası ile onların gördükleri duyduklarını rapor haline getirmeleri ile bilgi edindiği gibi çeşitli yelerde açtığı konsolosluklar vasıtası ile de bilgi edinme imkanı bulduğunu, hatta bu kaynaklardan o kadar iyi yararkandığı istihbarat çalışması dışında bulundukları yönetimin sağladığı imkanlar ile konsolosluğun bulunduğu yerlerde yaşayanları Konsolosluklar vasıtası ile hususi ve devletle ilgili işlerini de yapacak kurum haline geldiğini görmekteyiz. Yazar Konsolosluklar ile ilgili detaylı bilgiler verirken buraların daha çok İngilizlerin ticaret ile ilgili işlerinde ön ayak olsun ticaretle uğraşanlara yardımcı olsun maksadı taşırken özellikle 19 yy. Osmanlı Devlet idarecilerinin de buraları daha rahat bıraktıkları bunun sayesinde Osmanlı yönetimini suistimal halinde konsolosluk sayılarının liman şehirlerinden başlayarak daha çok iç bölgelerde de açıldığını ve yetkili nüfuslu yerler haline geldiğini görmekteyiz. Bir de konsolosluklar için İngilizlerin ayırdığı ödeneklerde düşünüldüğünde İngiliz yönetiminin buralara önem verdiği artık ticaret dışında da önem arz eden yerlerden istifade ettiğini belirtmektedir. Elimizde ki bu eserde bunu kanıtlar niteliktedir. Kitap iki bölümde okuyucusuna takdim edilirken birinci bölümde 1917 yılı itibariyle Osmanlı Devleti’nde yaşayan önemli kişiler ile ilgili istihbarata dayalı kısa bilgiler verilirken yazar bu bölümü zenginleştirmek adına İngiltere Milli Arşivi’nde 1. Dünya Savaşı ile ilgili araştırmalar yaptığı sırada Osmanlı Devleti’nde yaşayan önemli şahıslar ile ilgili biyografik bilgileri de ilave etmiştir. İkinci Bölümde ise genelde 1. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti’nin Güneydoğu Anadolu ve savaşta kaybettiği Suriye ve Irak topraklarında yaşayan aşiret liderleri, dini liderler, siyasetçiler, İngiltere’nin planları ve özellikle savaş sonrası bölgenin şartları ve dengelerin nasıl kurulduğu hakkında bilgilerden oluşmaktadır. Kitap boyu dikkat çeken husus İngilizlerin geniş bir çevrede teferruatlı bir araştırma için yıllar harcadıkları, Osmanlı Devleti içinde önemli karar noktasında olanından daha az aktif bireylere kadar bilgiler toplayarak İngilizlerin atacağı adımları bu bilgilere göre attıkları, toplanan bilgilerinde yadırganamayacak kadar ince işçilik gerektirdiği çünkü hakkında bilgi toplanan kişinin psikoloji tahlilinden, zaafları sevdikleri sevmedikleri tutum ve davranışlarına kadar gözlemlenip raporlandığı okuyucuyu oldukça şaşırtacaktır. Okuyucu hatırı sayılır nitelikte bu bilgiler ile Osmanlı Devleti’nin, İngilizler tarafından bu şekilde takip altında tutulmasından da bir parça gururlanacaktır. Önemsenen attığı adımların bilinmek istendiği buna gör ülkesine yön vermeye çalışılması gururunu okşayacaktır. Kitap tafsilatlı bilgi yanında çok kişinin fişlenmesinden dolayı kalabalık bir isim fihristi ile karşımıza geldiğinden okuyucuyu boğsa da , okuyucu kişiler hakkında tutulan bilgileri de de ne olduğunu merak etmesinden ötürü kitabı okuması zor ve kolay arasında gidip gelmektedir. Bir dönem İngiltere sinin Osmanlıya nasıl baktığı, bir istihbarat çalışmasında nasıl bilgi raporlandığını, bir döneme başka bakış açısıyla bakmak için okunabilecek bir eser. #KitapŞuuru

Fişlenen TürkiyeBülent Özdemir · Yeditepe Yayınevi · 200819 okunma

9 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

fatih oğhan #KitapŞuuru