Sparta, tarihi M.Ö. 9 yüzyıla kadar uzanan bir şehir ve şehir devletidir. Hem döneminde hem de günümüzde gerek yönetim biçimi, gerek anayasısı ve uygulanma biçimi, gerek askeri disiplini ve sosyal yaşantısı ile bir nevi efsaneye dönüşmüştür. 300 Spartalı filmi belki bu efsanevi şehir devletinin sadece askeri yönüne şöyle bir dokunabilmiştir ama Sparta bundan çok daha fazlasıdır. Antikçağı anlatan eserlerin nerdeyse tamamınında Sparta’dan bahsedilmiştir. Yine Antikçağ ve sonrasında yaşamış filozofların pek çoğu için siyaset felsefesi ve devlet yönetim biçimlerinde Sparta ilham kaynağı olmuştur. Bu kısacık eserin bu yönüyle bir hazine olduğunu düşünüyorum. Kitabın Rönesans aydınlarına ve Aydınlanma hareketinin öncüsü olan filozoflara da ilham kaynağı olduğunu belirtebiliriz. Kitabın yazarı Plutarchus Yunanlı tarihçi ve biyografi yazarıdır. Bu eserinde Sparta devletinin ünlü lideri ve yasa koyucusu Lykurgos’un Kral ve Kral Naibi olmasını ve hayatı ile birlikte Sparta Devletine etkilerini anlatıyor. Lykurgos yasaları tarihin aslında ilk toplumcu anayasalarıdır. Sonradan bu anayasaların benzerlerine ya da devlet tanımlarına Platon’un ünlü Devlet eserinde ya da okuyanlar için Thomas Moore “Ütopya” kitaplarında rastlıyoruz. Belki de diyebiliriz ki ilk Komümist devlet modellerinin hepsi Sparta’nın etkisi ile yazılmıştır. Lykurgos’un kendi dönemi için olağanüstü ilerici ve devrimci olması şaşırtıcıdır. Buna neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyoruz. Ancak M.Ö. 8. yüzyıl gibi bir dönemde belki de o zaman medeniyet anlamında oldukça ileri olan Mısır, Fenike gibi uygarlıkları dolaştığını biliyoruz. Felsefe de ülkemiz topraklarında tam da deniz kenarında seyahat eden, diğer uygarlıklarla etkileşen bir şehirde Milet’te doğmuştu (Thales, Anaksimandros, Anaksimenes). Acaba seyahatin ve diğer uygarlıklarla bu etkileşimlerin bu devrimciliğe etkisi olduğunu söyleyemez miyiz ? Lykurgos’un da bu seyahatlerindeki deneyimlerini ve gözlemlerini bir şekilde Sparta’ya taşıdığını söyleyebiliriz. Gezdiği yerlerde felsefe, tarih, siyaset öğreniyor, sonra ülkesine dönüyor ve gizli bir teşkilat kuruyor, ardından siyasete giriyor Kral oluyor, Kral naibi oluyor. Bir dakika, bir dakika.. bu hikaye çok tanıdık değil mi ? Arada sadece 2800 yıl fark var ama sanki bu hikayeyi hepimiz gözlemledik... Gerçekleştirdiği tüm devrimlerden sonra ölmeden önce halktan ve geleceğin yöneticilerinden kanunların değiştirilmeyeceğine dair söz alıyor ve yasalar Lykurgos’tan sonra Sparta'da tam 400 yıl daha devam ediyor. Bu kitapta sizleri neler bekliyor : İlk Senato, Ephorosluk, Mal-Mülk Eşitliği, Devlet topraklarının dağıtımı (Komünizm?), Demir sikkeler (Değeri az, ağırlığı çok), Ortak Sofralar (aynı ekmek, aynı yemek), genç kızların eğitimi, kız kaçırarak evlenme, çocukların babaların değil toplumun çocukları olması, bozuk doğuşlu bebeklerin uçurumdan atılması, efsanevi Sparta savaşcılarının eğitimi, yabancılara ve kölelere davranışlar, müzik, şiir, savaş müziği kullanma ve daha fazlası. Tüm bunları sadece 54 Sayfada ve İş Bankası kültür yayınlarından okuyabilirsiniz.

Lykurgos'un HayatıPlutarkhos · İş Bankası Kültür Yayınları · 2010465 okunma

··

181 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

OceanWaves