Item: Ficciones
Rating: 10 puan verdi
Author: Özcan

Özcan

@hayatkisakitapcok

18 Mayıs 2020 22:20

203 syf.

· Kitabı okudu

10/10 puan verdi

Beğendi

29 günde okudu

Yıllar önce arkadaşımdan alıp okuduğum Kum Kitabı'ndan sonra Borges ile yeniden buluştuk. Yaklaşık 1-1.5 aylık bir sürede, günde en fazla 2 öykü okuyarak - o da arka arkaya olmadan-, her öykünün tadına varılması için de araya başka kitaplar alınarak geçen bir süreçti. Borges okumak, okuyucu açısından hem keyifli hem de endişeli bir durum. Keyifli, çünkü Borges'in hayalgücü, içiçe geçen döngüsel zamansal/mekansal kurguları, kafa karıştıran ve sorgulatan yapısı, hikâye sonunda yaşanılanlar, okuyucu olarak sizi daha önce tatmadığınız bambaşka noktalara götürüyor. Endişeli, çünkü sizi o çok sevdiği labirent kurgusunun içine çekip bırakıyor. Siz o labirentin içinde bazen kolaylıkla çıkış yolunu bulurken bazen size birkaç çıkış yolu gösterip seçimi size bırakıyor, bazen de hiç ses çıkarmadan sizin labirent içindeki hareketlerinizi keyifle seyrediyor. Borges çok okuyan biri, çok küçük yaşlarda büyük eserler okuyan, gözleri görmediği zamanda da yardımcılarına okutan...Yani bilgi birikimi çok geniş. Bir de kendince sözü uzatmadan kısaca yazmayı seviyor. Bu iki durum birleşince karşınıza 5-10 sayfalık ama içinde sayfalarca-kitaplarca bilgi içeren öyküler çıkıyor. Okuyucu için müthiş bir çifte kazanç... Ficciones, Borges'in ilk iki öykü kitabını içeriyor ve Borges'in büyülü dünyasına başlangıç kitabı olarak öneriliyor Toplamda 18 öykü var. Herbiri için sayfalarca yorum yazılabilir. Ben elimden geldiğince 1-2 cümle ile değineceğim. Tlön, Uqbar, Orbis Tertius. Bir bakıma Borges'in ütopyası. Ama bir şehir bir ülke değil bir gezegen yaratılan. Tüm felsefik akımların en iyi yanlarını barındıran, insanların hırslarının, ideallerinin peşinde değil sadece iyilik peşinde oldukları bir dünya. Yazıldığı zaman itibariyle ayak sesleri duyulan, günümüz tüketime odaklanan bireyci toplumuna müthiş bir eleştiri. Hayran olduklarımdan. Don Quixote Yazarı Pierre Manard. Don Quixote'yı yüz yıllar sonra hiçbir kelimesini değiştirmeden yeniden yazmak. Anlamsız mı geldi. Bazı kitapları her okuduğumuz farklı farklı şeyler yakalamıyor muyuz. Algılar değişmiyor mu? İşte Borges. Hayran olduklarımdan. Döngüsel Yıkıntılar. Harika bir döngüsel kurgu. Aklıma Chuang Tzu'yu getirdi: dün gece rüyamda kelebek olduğumu gördüm. Şimdi ben rüyasında kelebek olduğunu gören Chuang Tzu muyum yoksa rüyasında Chuang Tzu olduğunu gören kelebek mi? Kim kimin düşünde. Ya da benim, aklımın erdiği andan beri (Matrix'ten önce ) kabul ettiğim: yaşam uzun bir rüya mı. Hayran olduklarımdan. Babil Piyangosu. İnsanların hayatlarını bir piyango ile belirlediği bir düzen. Yoksa çekiliş kader, şirket de Tanrı mı...Hayran olduklarımdan. Herbert Quain'in Yapılarının İncelenmesi. Bir öyküde kurgu nasıl oluşturulur, matematik-olasılıklar nasıl öyküye dahil edilir. Borges'i ve labirent kurgusunu anlamak için harika bir öykü. Babil Kitaplığı. Hayatı, evreni bir kütüphane olarak tasarlamak, herkesin bir odası olması ve odasında da okuyacağı, hayatına yön vereceği kitaplar. Okuduğun kitap hayatını belirler. Ve hikâyenin içine yedirilen insan ve dinler tarihine göndermeler. Hayran olduklarımdan. Hatta en sevdiğim. Yolları Çatallanan Bahçe. Basit bir intikam kurgusunun Borges'in kaleminde döngüsel zaman dilimlerine dönüşmesi, paralel zamanlar hikâyesi. Hayran olduklarımdan. Bellek ve Funes. Her anı hatırlayan ve belleği sonsuz Funes'in hikâyesi. Hatırlanan geçmiş bir an, hatırlandığı anda da yeni bir andır aslında. Ve her yeni bir an, her şeyi başka bir şey yepyeni bir şey yapar o anda. Sonsuz döngü... Tüm bunları bir bellekte toplamak, sonsuz bilgiye sahip olmak. Ya sonra... Kılıcın İzi. Bilinmeyeni, sadece bizim bildiğimizi istediğimiz gibi anlatabiliriz öyle değil mi. Metnin içine gizlenmiş bir 'öteki' hikâyesi. Hain ve Kahraman İzleği. Tarih tekerrürden mi ibarettir. Yoksa biz tarihi kişi ve olayları kendimizle mi özdeşleştiririz. Zamansal döngünün harika bir kurgusu. Ölüm ve Pusula. Polisiye gibi başlayan, kurgusu ve alt metinleri ile hayran bırakan, sonu ile müthiş bir okuma zevki bırakan bir öykü. Zamanı kaç kez daha yaşayabilirsiniz? Hayran olduklarımdan. Gizli Mucize. Zaman nedir? Bir yıldaki bir saniye mi, bir saniyedeki bir yıl mı? Zamanı istediğimiz gibi bükebilir miyiz? Neden olmasın...Hayran olduklarımdan. Yahuda'nın Üç Değişkesi. Yahuda, İsa Peygamber'i yakalatan hain! havari. Peki Yahuda'nın yaptığı br suç değil bir ibadet olamaz mı? Tüm havarilerden daha üstte olamaz mı aldığı sorumluluk nedeniyle. Sorgulatan farklı bir bakış farklı bir mantık. Sonu. Bir şiiri tamamlama öyküsü. Yine labirentler yine zamansal döngüler. Anka Mezhebi. Var olan bir şey hiç varolmamış olabilir mi? İnsanların birbirine aktardıkları sadece bir söylence olabilir mi? O söylenceler büyük inanışlar türetmiş olabilir mi? Yoksa.... Güney. Sıradan bir insan hikâyesi. Ama öyle mi? Borges önsözde der ki, bu öykü iki şekilde de okunabilir: olaylar dizisi şeklinde ya da başka türlü. Ben hikâyenin yarısından itibaren başka türlü! okumaya başladım ve korkulan sonun bu kadar naif anlatılmasına bayıldım. Hayran olduklarımdan. Tekrar tekrar okunması ve her seferinde farklı algılamalar ile farklı çıkarımların yapılacağı ve lezzetin hep artacağı bir eser. Kesinlikle tavsiyemdir. Bir de not. 1001 kitap listesinde sadece ingilizce basılan kitaplar yeraldığından, Borges tek kitapla yer alıyor bu listede, Labyrinths. Bu kitap Ficciones ve Alef'ten seçilen öykülerden derlenmiş.

FiccionesJorge Luis Borges · İletişim Yayınevi · 2013404 okunma

··

449 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Özcan