( Öncelikle yapacağım inceleme çok yüzeysel olup, okuyup okumamanız hususunda en ufak bir fikir oluşturmamasını umuyorum. Daha doğrusu yaptığım incelemenin sığlığı eserden tamamen bağımsız olup, onun çok önemli bir metin olduğu gerçeğine gölge düşürmesini istemediğimi belirtmek istiyorum.) Eser, yazıldığı dönem baz alındığında ifade özgürlüğü kapsamında ne kadar önemli ve seküler bir metin olsa da günümüz için çok az ölçüde güncelliğini yitirmiş bence. O dönem akil insanları için çok gerekli olsa da ulaşılması bir o kadar zor olan düşünce özgürlüğü bugün herkesin elinde olan herkesçe tanınmış bir hak. Belki de bu metnin bunda katkısı oldukça fazladır. Lâkin dediğim gibi bu konuda bu kadar üzerinde durulması metnin bugün için gözümüzde öneminin biraz da olsa kaybolmasına sebep oluyor. Diğer taraftan böylesine bir demokrasi savunusu dönemin dindar otoritesinin ne denli tehlikeli olduğunu gösteriyor. Ben demokrasi konusunda deneyime bağlı olarak (Günümüz Türkiye'si de baz alındığında) Sokrates'ten yanayım. Yani toplumların mutlak yönetim biçimi olarak gösterilen bu sistem günümüzde deyim yerindeyse " hacklenmiştir ". Yani bir despot (özellikle de cahil toplumlarda) demokrasi ile yönetilen bir ülkede bile teknolojinin de elini güçlendirmesiyle " algı " sayesinde (vatan sevgisi, din istismarı vs gibi konularda) bir monark'ın sahip olduğu haklara/güçlere nispeten hiç de azımsanmayacak (hatta yer yer daha fazla) hakları/güçleri kendine kazandırabilir. Ve bir Tiran olma yolunda sağlam adımlarla ilerleyebilir. Kısaca demem o ki mutlak toplumsal düzeni yaratmak için eğitim ve toplum bilinci yaratmak demokrasi den önce gelir, o zaman demokrasi tüm amacına ulaşmış olur. Diğer taraftan eser hakikat düşkünü birey için hiç de küçümsenmeyecek değerli söylemler ve yazarımızın da cok iyi yaptığı gibi oldukça önemli tespitler barındırıyor. Bunların ne olduğunu okuyucuya incelemeyi baştan sona edinmesi tavsiyesinde bulunacağım hasebiyle burada açıklamaya girmiyorum.

Teolojik - Politik İncelemeBaruch Spinoza · Dost Kitabevi · 2008410 okunma

·

235 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Selami Krks