Prof.Dr. Ali Akyıldız’ın bu eseri 2004 yılında yayınlanmıştır. Yazar bu kitabında, XIX. Yüzyıl Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşmesiyle ilgili 9 ayrı makalesini birleştirmiştir. Bu dönemle ilgili yapılan birçok araştırmanın yapılmasına rağmen hala yeterli düzeye ulaşılamamıştır. Yazara göre, Osmanlı’nın modernleşme süreci, Tanzimat ile değil idari yapının tekrardan ele alınıp yeni kurumların ve ıslahatların yapıldığı II.Mahmud döneminde başlamıştır. Bu kitapta, Osmanlı Devleti’nde, II.Mahmud ve Tanzimat sonrası gerçekleştirilen, klasik kurumlardan modern ve çağdaş bürokrasiye nasıl dönüştüğü, hangi yenilik ve reformların yapıldığı ve bürokrasinin uzmanlaşıp kadrolaşmasının nasıl olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. Osmanlı’nın, birçok reform ve yenilikleri yapma potansiyeli olmasına rağmen yeterince gelişemeyip geri kalmasına neden olan mali bozukluk, ıslahat yapacak kadroların yetersizliği, mevcut iç ve dış sorunlar gibi benzer etkenlerin reformları nasıl etkilediğine, yaşanmış örnekler göstererek değinilmiştir. İşlenen konular, kronolojik olarak sıralanmamıştır. Olayların ve işlenen konuların, sözkonusu etken kişilerin kimler olduğu ile ilgili çeşitli örneklerle anlatım pekiştirilmiştir. Yazar, belgelere dayanarak açıkladığı, her bölümün son paragrafında, okuyucunun kafasında soru işaretleri kalmaması için olayları çok iyi bir şekilde anlatmış ve güzel, akıcı ve mantık sınırları içerisinde bir özet halinde okuyucuya sunmayı başarmıştır.Yazar, konuların her birinde akademik hassasiyeti göz önünde bulundurmuştur. Bu kitap, önemle üzerinde durulması gereken ayrıntılarla doludur. Örneğin padişah rumuzları incelenerek diplomasideki çözümlenemeyen bazı sorunların nasıl çözümlenebileceğine dair bir ayrıntı belirtilmiştir. Ayrıntılara değinirken asıl konudan uzaklaşılmayıp, sürükleyici ve önemli bilgiler verilmiştir. Osmanlıların kullandığı terimlerin günümüz Türkçesinde kullanılan terimlerle bağdaşmaması sebebiyle, okuyucu bu eseri okurken sözlüğe başvurmak zorunda kalabilir. Yazarın kullandığı dil ise ağır değil, anlaşılabilir düzeydedir, bu da okuyucunun kitabı daha kolay anlamasını sağlayan etkenlerdendir. Kitap yazılırken, akademik usulle yazılan eserlerden ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde yer alan, o döneme ait belgelerden yararlanılmıştır. Dipnotlar ve kaynakça oldukça geniş olmakla beraber, arşiv dökümanlarına da yer verilmiştir. Kitap, alanındaki diğer eserlerin önde gelenlerinden birisidir. Popüler kültüre yönelik eserler veren ve okuyucuya bu böyle yaşandı, bunun nedeni şudur gibi sığ ve bilgi yerine kişisel görüşün öne çıkarıldığı şekilde yazan tarihçilerin kullandığı gibi bir anlatım yoktur. Belgeye ve kaynağa dayalı, okuyucunun tam olarak bilmediği, kafasında aydınlanmamış bilgiler içeren akademik tarzda bir anlatım hakimdir. Okuyucu ise sınırlarını zorlayabilen bu tür akademik kitaplar yerine, daha çok, basit anlaşılan popüler kitaplara yönelmektedir veya yöneltilmektedir.Çünkü kitapçıya giden bir okuyucu, raflarda yoğun ve hakikati anlatan, aydınlatıcı bilgiler içeren ve faydalı olan kitaplardan çok, en basit anlaşılır düzeyde ve en çok tercih edilen, baskısı ve satışı fazla olan popüler kitapları görmektedir.Bu da daha yoğun bir çalışma içeren akademik kitapların geri planda kalmasına neden olmaktadır. Bu kitap, Osmanlı’da klasik yapının yerine neden modern bürokrasinin temellerinin atıldığını öğrenmemde yardımcı oldu. Olumsuz şartlara rağmen Osmanlı reformcularının başarılı oldukları konuların da olduğunu kavramamda önemli bir mesafe katetmemi sağladı. O dönemlerde mali düzenin bozulması, savaşlar, iç sorunlar, Batı’nın diğer medeniyetleri sömürmesi karşısında Osmanlıların çaresiz kalması gibi etkenlerin ne olduğuna dair kafamda birtakım düşünceler oluşturdu. Bu sorunları çözmek isteyen Osmanlılar, modernleşmeye ve ilerlemeye öncelik ve yoğunluk vermeye çalışmışlardır fakat tam olarak ilerleme sağlanmıştır demek doğru değildir. II.Mahmud’un gerçekleştirmiş olduğu yeniliklerin ne olduğunu az çok biliyordum fakat daha ayrıntılı bilgilere ulaşmam konusunda birtakım yardımları dokundu. Tanzimat Dönemi ve sonrası ile ilgili de kafamda kabataslak bilgiler vardı ve bu kitap sayesinde reformlar yapılırken karşılaşılan sorunları daha yakından görebilme şansım oldu ve verilen örnekler sayesinde bu anlayışım daha çok pekişmeye başladı.

Osmanlı Bürokrasisi ve ModernleşmeAli Akyıldız · İletişim Yayınları · 201527 okunma

·

71 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

apolitiksiyasi