Goethe'nin Faust'u
Mitolojilerle dolu 
Faust. Bu ay 
Oğuz Aktürk’ün okuma grubundaki son kitabı. Hiç böyle bir kitap beklemiyordum açıkçası. Hele ki 
Dr. Faustus’u okuduktan sonra aynı o tarzda hikâye anlatır gibi anlatacağını düşünmüştüm. Ancak konusu benzer olsa da içerik çok farklı. 
Johann Wolfgang Von Goethe kendi Faust’unu yaratmış diyebiliriz. Zaten Almanya’da da Goethe’nin Faust’u diye bir kavram oluşmuş.
Alman geleneklerinde ilginç bir Faust karakteri mevcut. Faust üzerine yapılacak herhangi bir incelemenin, bu eserin hangi materyalden nasıl ortaya çıktığını daima göz önünde tutması gerekir. On altıncı yüzyılın başlarında, ölülerle konuşma, fal bakma ve mucizevi tedaviler yoluyla saf insanları kandırarak Almanya’yı gezen, Faust adlı bir şarlatan varmış. Faust, halkını gerçekten öyle derinden etkilemiş ki, 1540 yılındaki korkunç ölümünün ardından, neredeyse bir anda, Alman Protestanlığı’nın bu ilk yüzyılının karanlık dünyasından doğal şekilde fışkırmış gibi görünen, şeytanla ilgili çok sayıda hikâyenin etrafında toplandığı bir çekirdek haline gelmiş. Ve 1587’de bu efsaneler, ismi bilinmeyen ancak ateşli ve son derece ciddi bir Lutherci tarafından yazılan Historia von D. Johann Faustus adlı eserde toplanmıştır. Bu kitabın ardından da 1589’da Christoper Marlowe tarafından Faust kavramı olay örgüsü ya da teoloji bakımından temel bir değişiklik olmaksızın Dr. Faustus ismi ile tiyatro eserine dönüştürülmüştür.
Alman efsanesine göre Faust, şeytana ruhunu satan ve yaşamı boyunca her istediği şeytan tarafından yerine getirilen ancak ölümü ardından şeytan tarafından cehenneme götürülen bir karakter. Şimdi gelelim Goethe’nin Faust’una.
Faust bilimsel çalışmalarına ve iyi eğitimlerine rağmen, bilgi için susuzluğunu ve tatmin edemeyen, saygın bir bilim adamı ve akademisyendir. Bir gece çalışma odasında otururken yaşamın anlamını ve manasını sorgulamaya başlar ama cevap bulamaz. Ertesi günler bu düşüncesi iyice ateşlenir ve bir gün yardımcısı Wagner ile biraz dikkat dağıtmak için yürüyüşe çıkar ve eve bir köpek ile döner. Bu köpek aslında şeytanın yardımcılarından olan Mefistofeles’tir. Aralarında bir konuşma başlar ve şeytanın ona mutluluk getirmeyi başarması karşılığında, Faust ile şeytana ruhunu teslim edeceğine dair anlaşma yapılır. Bu anlaşma imzası Faust’un kanıyla imzalanır.
Sonra Faust, Mefistofeles’ten çeşitli isteklerde bulunur. Ancak bu istekleri Dr. Faustus kitabında olduğu gibi Mefistofeles hemen hop diye yapmaz. Sanki Faust’a asıl gerçekleri göstermek çabasındadır Mefistofeles. Buralarda bir takım olaylar yaşanır oralara çok girmeyeceğim çünkü anlaması zaten zor anlatmasını başaramam. (:
Yalnız son kısma değinmek istiyorum. İmparator Faust’a Helen’i görmek istediğini söyler. Faust da hemen Mefistofeles’e emreder Helen’i getirmesi için. Ancak kolay değildir Helen’in gelmesi. Çünkü Helen bir tanrıdır. Burada olaylara yunan mitolojisi giriyor. Troya savaşından bahsediliyor. Paris, Helen ve Menelaus üçlemesi anlatılıyor. Bu üçlemeye Faust da dâhil oluyor garip bir şekilde. En sonunda da Helen’e âşık bir Faust okuyoruz.
Dr. Faustus’ta Faust’un ölüsünü şeytanlar cehenneme götürürken Goethe’nin Faust’unu her ne kadar şeytanla anlaşma yapılmış olsa bile alamıyor şeytanlar. Faust’un ruhunu en son melekler şeytana vermiyor. Bence Goethe’nin Faust’u denmesinin en önemli nedenlerinden biri bu sahnedir.
Beni kitaptaki en çok etkileyen yerlerden biri de Faust ile “Üzüntü” nün sohbeti. Üzüntü kavramı aynı bir insan gibi konuşturulmuş. O zaman “Üzüntü” nün sözleriyle incelememe son vereyim.
Herkese keyifli okumalar.
Üzüntü:
Bir kez sahip oldum mu ben birine,
Dünyadaki hiçbir şeyden hayır gelmez ona;
Ebedi karanlıklar çöker,
Güneş ne batar, ne çıkar,
İnsanın bilinci tamamen yerinde olmasına rağmen
İçinde karanlıklar yer eder,
Ve hiçbir nimeti kendi yararına
Çevirmeyi beceremez.
Mutluluk ve mutsuzluk kaygılandırır onu,
Açlık çeker bolluk içinde;
İster sevinç olsun, ister keder;
Başka güne erteler,
Sadece geleceğe bakar,
Ve bu şekilde de işi asla bitmez.
··
158 görüntüleme
Ben de okumaya başlamadan önce hiç böyle olacağını düşünmezdim senin gibi, en azından bu kadar mitoloji olacağını. Ama bir şekilde üstesinden geldik genel hatlarıyla bakıldığında. Tanrı-şeytan karşılaşması ve Nietzsche'nin dionysoscu üst insanıyla yorumladığımızda pek çok noktaya çıkabildik beraber. Sen de üzüntü ile olan diyalogunu sevmişsin madem, ben de Goethe'nin de okuyup etkilendiği Ovidius'un Dönüşümler'inden kıskançlığın kişileştirilmesini yazayım:
"Mızrağın ucuyla kapıya vurmuş. sarsılmış açılmış kapılar
Görmüş orada uzanıp yatan azgın devi, yediği yılan eti,
Kudurganlığın besini, çevirmiş gözlerini, bakmış.
Yavaşça kalkmış yerden kıskançlık, yarıda kalmış
Yediği yılan eti."
Bu da başka bir kısımdan:
"Bir mutsuzluk öncüsü çıkmış ortaya,
Hep olduğu gibi kıskançlıkla, hınçla bakmış
Çevresine açgözlü, doymaz karnını doldurmuş etle,
Odur kötülüğün yolunu açan."
İnceleme için eline sağlık, Turgenyev ve Dostoyevski buluşmasında görüşmek üzere...
Teşekkürler Oğuz. Önümüzdeki ay Turgenyev ve Dostoyevski ile muhteşem bir yayın olacağına eminim. Görüşmek üzere.
Öncelikle bu güzel incelemen icin cok tesekkur ederim arkadasım, bilgiye susuzluk açısindan ve yaşamın anlamını, manasını sorgulamada sanirim hepimizde Faust'luk mevcut😊 ayrica cok meraknettim ben o şarlatani 🙈🙈 kitabı okudugunda incelemenden öyle hissettim en sevdigin karakter demeyeyim de karakterin ismi Mefistofeles olsa gerek 😊 Faust'un "üzüntü" ile sohbetine ise muazzam hoşuma gitti. Keyifli okumalarin daim olsun
Nasılda bilir bak. 😂 Tabi ki adamım Mefistofeles. Ben bu Mefistofeles'i 
Death Note, Vol. 1: Boredom'taki Ryuk karakterine benzetiyorum. Ve elbette Ryuk'un da hayranıydım. Bu Ryuk - Mefistofeles benzerliğini incelemede bahsedecektim bak unutmuşum. Burada yazmış olayım bari. 😊
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.