Irgat Siman’ı ince görüp elime aldım ama inceliğine aldanmışım. Kitaptaki hikayeler su gibi ama içimin kurulu düzenlerine dokuna dokuna aktı. Kitapta 19. yüzyıl sonlarında Bosna’da geçen üç hikaye (Irgat Siman, Jepa Köprüsü, Anika Yaşarken) ile Andriç’in hapis günlerini anlatan ‘Ex Ponto’; kendi ağzından kendi ‘yalnızlığının’ hikayesi var. Hikayelerdeki Karakterler düzenle kavgalı veya düzene küskün, kendileriyle çelişik. Irgat Siman hikayesinde kadim toprak sahibi-ırgat ilişkisi irdelenmiş, savaşla birlikte mülkiyet düzeninin değişeceğine ve toprağı ağanın elinden alıp kendisi için ekip biçeceğine inanan Siman, düzenin değişmediğini ve kendi durumunun aynı kaldığını görünce hayattan yılıyor. Jepa köprüsü denemek, yanılmak, yılmamak ve farklılıkları birleştiren/ayrıştıran bir köprü imgesi üzerine kurulu. Balkan coğrafyası yüzyıllar boyunca köprülerin yapılış ve yıkılışlarının hikayesi sanırım. Hikayelerin geçtiği Bosna toprakları 500 yıl Osmanlı hakimiyetinde kalmış. 19. Yüzyıl sonunda bu topraklarda ortak kültürün kaynağı olan sterotipler; müslüman, Türk ağalar, Hristiyan beyler, yanı sıra çarlık, Hristiyanlık, ikili yönetim düzeni, imparatorlukların çözülüşü, milliyetçilik bilincinin yerleşmesi gibi olgular hikayelerde incelikle işlenmiş. Hikayelerden en çok Anika Yaşarken’i beğendim. Kadınların, konumları ne olursa olsun, içinde yaşadıkları toplulukları, yönetimi, dini, düzeni derinden etkileyebilecek güçte olduklarını azımsamadan anlattığı için belki de. Ex Ponto’yu, Andriç’in mahpus günleriniyse zorlanarak okudum. Umudun kısır döngüsü, yalnızlık, sürekli kendini kazıması, kendi derininden çıkarması, ifade edebilmesi beni yordu. İnsan önünde kestiremediği bir hapislik varken nasıl böyle yaratıcı olabilir? Şimdi Drina Köprüsü’nü okumak için sabırsızlanıyorum.

Irgat Simanİvo Andriç · Cem Yayınevi · 200086 okunma

·

78 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Güldeniz Alp