Bu kitap Alevilik ve Bektaşilik üzerine yazılmış en iyi araştırmalardan biri, öncelikle bunu belirtmek isterim. Konuya bilgisi olmayan okurlar için belki biraz detaylı, ama az çok bu kültürü bilenler için son derece faydalı bir kitap. Anadolu'nun en eski sahiplerinden Oğuzlarin bu kültürü oluştururken geçirdiği tüm aşamalar anlatılmış. Nasıl geldiler, nelerle uğraştılar, nasıl karşılandılar? Ne tür zorluklar çektiler? Tarih boyunca göçebe Oğuzlar, önce Selçuklu devleti ile, sonra Osmanlı devleti ile bir türlü anlasamadilar. Devlet yönetiminin baskıcı uygulamaları onları hep mutsuz etti. Onları kimse anlamadı. Hep tutunacak bir dal aradılar. Haksızlıklara uğradıklarini düşündüler, ki hakliydilar. Hep barışçı oldular, ama bıçak kemiğe dayandığı zaman da hak arayışına girdiler. Bazen ayaklanarak, bazen araya birilerini sokarak. Devletin kendilerine dayadığı inancı reddettiler. Kendi inançlarını uyguladılar. Onların en büyük kabusu yok olup gitmekti. Direndiler. Ama bunun sonucu hep ağır oldu. Babai isyanı, Şahkulu isyanı, Celali isyanları. Bunların temelinde yatan sorun ekonomikti. Ayrıştırmaydi. Bir çoğunun temeli yoksulluk, hayatın yasanilamaz hale getirilmesi idi. Ama devletlerden de güçlü değillerdi. Kaybeden hep onlar oldu. Alevi kültürünün tarihi boyunca sırtını dayadığı çok önemli isimler vardır. Hacı Bektaş Veli, pir Sultan abdal, şah İsmail Hatayi. Osmanlı devleti onların kültürü üzerine inşa edildi. Osmanlı padişahları onlara saygıda kusur etmedi. Bir yere kadar tabii ki. Sanırım ayrılığın iyice yüz üstüne çıktığı safavi- Osmanlı savaşıdır. Kardeşin kardeşi öldürdüğü meşhur savaş. Anadolu Türkmenleri akın akın şahlarina gidiyordu. Çünkü kendilerini orada değerli hissediyorlardi. Osmanlı devleti ise bunu istemiyordu. Çaldıran savaşı açıkçası birbirine denk olmayan iki ordunun savasiydi. Sonucu belliydi zaten. Bu savaş olmayabilirdi, önlenebilirdi. Ama olmadı. Kitabın Alevilik tarihi, siyasal tarih üzerinden çok güzel anlatılmış. Sonraki kısımlarda ise bu kültürün her bir detayı tane tane belirtilmiş. İbadet, kurban, doğum, ölüm... Türklerin ilk inancı Şamanizm bildiğiniz gibi. Öyle olunca Aleviliğin bu inançtan etkilenmemesi mümkün değil. İki inancın benzer yanlarını okura aktarmış yazarımız.

Anadolunun Gizli Kültürü - AlevilikNejat Birdoğan · Kaynak Yayınları · 20039 okunma

·

37 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.