1540-1541 Osmanlı'da Ayntab Mahkemesi ve Toplumsal Cinsiyet

Ahlak Oyunları

Leslie P. Peirce

Ahlak Oyunları Gönderileri

Ahlak Oyunları kitaplarını, Ahlak Oyunları sözleri ve alıntılarını, Ahlak Oyunları yazarlarını, Ahlak Oyunları yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Ayntab'ın Önemi
"Kuzey Suriye'yi güneydoğu Anadolu'dan ayıran bölgede bağımsız bir devlet kurmak ya da sınırlarını korumak isteyen her gücün gündeminde Ayntab'ın denetim altına alınması vardı. Bundan dolayı kentin siyasal tarihi, baş döndürücü bir hızla biri gelip biri giden üstbeylerin tarihiydi."
"Ayntab Mahkemesi'nin yaygınlaşan Osmanlı yargı ağı içinde dişe dokunur bir merkez durumuna 1540 yılı dolayında geldiğini, tutanakların 1530'ların ortalarından başlayarak sistematik olarak saklanmasından anlıyoruz. Ayrıca kent, en geç 1541 yılından başlayarak, merkezden atanmış kadıları konuk ediyordu. Gerçekten de Ayntab, yargı dizgesiyle bütünleşme süreçlerini incelemek için eşsiz bir olanak sağlar, çünkü çok az sayıda Osmanlı kenti bu denli geriye giden mahkeme tutanaklarına sahiptir. Hatta Ayntab, imparatorluk ölçekli bir yargı ağına katıldığı anda zaten yerleşik bir mahkemesi olması nedeniyle daha da az bulunur bir araştırma olanağını sunar."
Reklam
Osmanlı'da Yargı Reformu ve Taşra'ya Yansıması - II
"Göreceğimiz üzere, Süleyman ve hukuk danışmanları mahkemeler ile, örneğin yerel kolluk güçleri ve Osmanlı taşra yetkilileri gibi yasa yürütücülerin rollerinin birbirinden ayrı ama birbirini bütünleyici olduğunun üzerinde durdular. Sultan ve hukukçularının, hiçbir suçun suçlular bir kadı huzurunda yargılanmaksızın cezalandırılmaması konusunda diretmesi, o dönemde mahkeme dizgesinin yaygınlaşmasını doğuran etkenlerden biridir. Görüldüğü kadarıyla, bir başka reform da mahkeme tutanaklarını herkese açık belgeler olarak saklama uygulamasıydı. İşte yörede yükselen seslerin kamu tutanaklarına geçirilmesine verilen bu önem sayesindedir ki, bizler, bugün Ayntab'ın geçmişine ilişkin bazı bilgileri elde edebiliyoruz."
Osmanlı'da Yargı Reformu ve Taşra'ya Yansıması - I
"Bireyi bir ölçüde 'işitebiliyor' olmamız, mahkemenin sözlü tanıklığa verdiği önemin söylenenlere iyi kulak verilmesine yol açmış olmasındandır. Hukuken zorlandıkları yerlerde, mahkeme yetkilileri açılan davanın somut içeriğinin yanı sıra ahlaki gerekçesini de tutanağa geçirdiler. Tanıklığa bu biçimde ağırlık verilmesi, elinizdeki kitabın ele aldığı yıllarda hukuk reformuyla uğraşmakta olan Osmanlı padişahı Süleyman'ın çalışmalarında özel önem verdiği konulardan biriydi."
"Bu tutanaklar, İslam yargılama yönteminin gereklerini yerine getirecek biçimde kaleme alınmış kısa kısa notlardır. "Gerçekte olup biten"e ilişkin çoğu ayrıntı katılmamıştır ve kadı tarafından yapılan özetleme sırasında çok şey yeniden yoruma uğramıştır. Bununla birlikte, tutanakları dikkatlice, öyle ki bir bütün olarak ve karşılaştırarak okursak bize toplumsal ilişkilerin dokusu, yerel çatışmaların mahiyeti ve nelerin oyuncuları tek tek güdülediği konusunda çok şey anlatabilirler."
"Kural koyucu hukuk söyleminde (Müslüman hukuk bilgilerinin genel fetvalarında, padişahların fermanlarında) ırza geçme suçu, erkeklerin haneye dışarıdan saldırmaları durumunda meydana geliyordu. Oysa Ayntab mahkeme tutanakları, bir o kadar kadının da ev içinde ve sokaklarda uğradığını açığa vuruyor."
16 öğeden 11 ile 16 arasındakiler gösteriliyor.