Mustafa Kemal, “hilafet, saltanat, İslam” bağımlısı olduğunu gösterir sözler sarf ettiği dönemlerde dahi aslında Türkçü, elitist, laikliği arzulayan, muasırlaşma ve batılılaşma ideallerini evvelki resim etmeye çalıştığımız hal üzere benimseyen bir kişidir. Onun Osmanlıcılı, İslamcı, şucu veya bucu olarak değerlendirilebilecek diğer her söylem ve yönelimi, siyasi emeller uğruna yapılmış basit politik manevralardan ibarettir.