Bu mantığı nereden biliyoruz? Bu kitaptaki yöntem kimden geliyor? Diye düşünmeye pek gerek kalmadan Aristoteles'in büyük hocası Sokrates el sallıyor bize kitabın her yerinden.
Aristoteles'in uzun zaman önce anlatmaya çalıştığı gibi, insan arzuları ile hareket eden bir varlık olduğundan dolayı muhakeme yeteneğini bunun üzerine kurar. Kendilerini en mutlu edecek fikirleri besler, eylemlerde bulunurlar. Bunu yaparken ne akıl ön plandadır ne de mantık. Tabii hiç yok demiyor kendisi de ama kitabın da ana başlığı olan Ahlak ve Erdem için pek de başvurduğumuz yol olmadığı aşikar.
Kitap bir nasihatler, atasözleri, aforizmalar ve bunların açıklamaları gibi türlü türlü konularda (hatta neredeyse her konuda) insanlara yol gösteriyor. Örneğin; yalan, gülme, adalet, haz, politika, dürüstlük...
Örneklerdeki bu insani özellikler kullanılırken bizleri kontrol altında tutacak kimi unsurların da altını çiziyor Aristoteles. Yargı bunlar içindeki en dikkat çekeni ki bizim kültürümüzde ve çağımızda bunda daha çok oynayan dindir. Tabii Aristoteles dönemi için bunu konuşamıyoruz.
Nikomakhos'a Etik kitabını okurken dikkat etmemiz gereken şey, kitabın Aristoteles dönemi için düşünüldüğü. Yoksa aklımıza ve mantığımıza uymayacak çok şey bulabiliriz. Hatta buna kültürümüz ve değişen ahlaki unsurlar da diyebiliriz.
Kitaptaki bir cümle o kadar geriden gelen ama bizim hiç mi hiç gerekli önemi vermediğimiz bir cümle ki, bu cümleyi okuyunca ne halt ettik de Aristoteles'in söylediği şeyi biz ana unsur edemedik diyebiliriz.
"Bilimin olduğu yerde başka bir şeyin hükmetmesi ve insanı bir köle gibi gütmesi korkunç bir şey."
