Kokular Kitabı 2 - Parfümler
Vedat OzanSözler ve Alıntılar
NOTALAR
Dip, kalp ve üst notalar katmanları nelerdir peki? Bu katmanlar, uçuculuk, yani havaya karışma süreleri birbirinden farklı moleküllerin, birbirine yakın zamanda havaya karışanlarının sıkıştırılarak biraraya getirilmesinden oluşur. En çabuk uçanlar birarada kabaca gruplanarak "üst" notaları, daha geç havaya karışanlar gruplanarak "kalp" notaları, en geç uçacak olanlar veya "kazanın dibi"ndekiler de "dip" veya "baz" notaları oluşturur.
Dip notaların diğer iki katmandan önemli bir farkı vardır; zira sadece kendi kokularını toplam koku profiline eklemekle kalmaz, aynı zamanda üstlerine gelen iki katmanı da kavrayarak kalma sürelerini uzatırlar. Bu nedenle aynı zamanda sabitleyici (fiksatör) görevini de üstlenirler. Katmanların nelerden oluştuğunu doğal referanslarla kabaca isimlendirmek gerekirse üstte meyve, kalpte çiçek, dipteyse geri kalan her şey, yani ağaç, yosun, reçine ve hayvansal malzeme yer alır. Ancak bu, o parfümü tasarlayan kişinin tercih ve yöntemine bağlıdır - naçizane bendeniz, tek bir karakteristik akorun etrafına küçük kompliman notaları koyarak bir parfüm inşa etmeyi tercih edenlerdenim.
Sayfa 64
Attardır o attar
(Yeri gelmişken, bir dil yanlışını düzelteyim: O dükkânların ismi "aktar" değil, "attar"dır efendim; "ıtır" yani "koku" veya mecazen "hoş kokulu yağ" kelimesinin çoğul halidir kendisi.)
Sayfa 29
Abisi
Aynı şekilde bu tip tanıtım metinlerinde bize yasemin olarak sunulan da yasemin değil, onun karakteristik kokusunu veren indole, bedione veya benzyl acetate, benzylalcohol veya benzylbenzoate'tır. Yani bir tanıtım metninde size “gecelerin kraliçesi nefis ve eşsiz yaseminlerin gizemli ve erotik kokusu" deniyorsa, siz bunu "Benzyl acetate'ı basmışlar içine abisi," diye anlayabilirsiniz. Keza size gülağacı denmişse, bilin ki o aslında linalool veya ne bileyim, ethyl linalooldür. Greyfurt denmişse bu methyl pamplemousse veya dimethyloctanone'dur.
Sayfa 63
.......Neredeyse" diyorum, çünkü koku duyumuzu diplere itmiş olmamıza rağmen tamamen silmiş değiliz ve silemeyiz de. Bizi sosyal bir varlık yapan bireysel auramızın pek çok özelliği hala koku duyumuzdan besleniyor.
Sayfa 144
Guerlain ve Küçük Prens
1920'lere damgasını vuran Shalimar (özelikle yeni yükselen Kuzey Amerika pazarında büyük sükse yapmıştır), 1929'da üretilen ve 1980'lerde yeniden lanse edilen Liu ve özelikle Jacques Guerlain'in yakın arkadaşı Küçük Prensin yazarı Saint- Exupéry'nin romanları ve uçuşlarından esinlenen Vol de Nuit, Guerlain geleneğini belleklere kazıyan parfümler arasında.
Sayfa 71
kadın mı erkek mi?
Tam burada, bir gerçeği hatırlatmakta fayda var: Parfümler önceleri üniseksti, buna ilişkin algılar zaman içinde pazar koşulları nedeniyle değiştirildi. Değiştirilirken de başta işler biraz karıştı tabii ve bazen, önce pembe kadın kimliği atananlara, sonra yeni ve mavi nüfus kâğıtları çıkarılıp, erkeğe dönüştürüldüler. Misal, bir dönem neredeyse özellikle bütün Amerikalı erkeklerin tek kokusu olan Old Spice da ilk çıkışında kadın parfümü olarak (1937'de Early American Old Spice ismiyle) üretilmiş, ancak erkeklerin sahiplenmesinin ardından formülüne iki ufak müdahaleyle, bir tıraş kolonyasına dönüşmüştür.
Sayfa 52
Estetik, duyusal bilginin bilimidir, konusu da duyusal yetkinliktir. Gerçekleştirmek istediği, güzel üstünde düşünme sanatıdır ve güzel olanı aramak, duyumsamak şeklinde de açıklanır. Kelimenin kökeni Yunancadır ve "aistehse", yani, "algılamak, hissetmek, duyumsamak" kelimesinden alınarak 1735 yılında Alexander Gottlieb Baumgarten tarafından felsefe literatürüne geçirilmiştir. O zamana kadar estetik kelimesi felsefeciler tarafından bu kadar önemsenmezken, ne oluyor da birden Hegel'in, Kant'ın, hatta Tolstoy'un da içine girdiği tartışmaların konusu oluyor? Çünkü Avrupa'da sanatın metalaşması, sanat eserlerinin alınır-satılır ticari bir konuma gelmesine sebep oluyor ve özellikle yeni zenginler arasında bu kez "İyi sanat nedir, kötü sanat nedir?" diye bir soru çıkıyor ortaya. Baumgarten'ın kelimenin üzerine eğilmesine sebep olan da bu sorular. İyi ve kötü zevk, yani iyi ve kötü sanat zevki, yani iyi sanat zevki eşittir güzel olan'a kadar uzanan bir tartışma...
Sayfa 145