Nerdesin Şevketlim Sultan Hamîd Hân
Feryâdım varır mı bârigâhına
Ölüm uykusundan bir lahzâ uyan
Şu nankör milletin bak günâhına
( Rıza Tevfik Bölükbaşı )
Bir Türk padişahına, otuz üç sene bu makamda bulunmuş İslam halifesine tahttan indirilme kararını bildirmek için bir Yahudi, bir Ermeni bir Arnavut ve bir nankörden başkasını bulamadılar mı?
Kanaatimizce Sultan İkinci Abdülhamîd Han veya diğer pâdişâhların düşmanı olmanın meydâna getireceği en büyük tehlike, genç nesli, mâzi düşmanı yapması ve onların hâdiseleri tahlîl ve tenkîd etme kabiliyetlerini inkizâra uğratmasıdır.
Kelimenin bütün manâsıyla afîf idi, yani, kimsenin ırzına ve kesesine göz diktiği görülmemiştir. Hayat-ı tesmiyesinde yorulmaz denilecek kadar çalışkan, hayat-ı husûsiyyesinde nümûne-i imtisâl olacak derecede perhizkârdı.
“Sultan II. Abdülhamid’in saltanat devrini bir ”Kızıl Sultanın istibdâtı” diye özetleyenler, eğer gaflete boğulmuş safdiller değillerse mutlaka yabancı hırslara satılmış vatan hâinleridir.”