Timurlenk-Bozkırların Son Göçebe Fatihi
Beatrice Forbes ManzSözler ve Alıntılar
Timur'un hükümdarlığı, Barlas aşiretinin içyapısında şaşırtıcı derecede az değişikliğe yol açtı. H.762'de (M. 1361) aşiretin başına geçtiğinde, kendi soyunu aşiretin diğer soylarından üstün tutmadı; reisliği döneminde, oğulları dışında, kendi soyundan gelen yalnızca tek bir kişi üstün bir mevkie gelebildi. Timur'un en değer verdiği Barlas emirleri, hem Timur'dan, hem de Hacı Beg'den farklı bir sülaleden gelen, yandaşı Caku Barlas'ın çocukları ve akrabalarıydı.
Sayfa 147 - Kronik Kitap 5. BaskıKitabı okudu
Timur ordusundaki hemen hemen tüm göze çarpan kumandanlar, ya onun ailesinin ve maiyetinin mensupları ya da onların oğulları ve akrabalarından ibaretti. Çağatay Ulusu'nun yönetici sınıfı olan bu grup, kısa sürede aileyle maiyet arasındaki karşılıklı evliliklerle pekişerek, kapalı ve kendini sürdürebilen bir sınıf halini aldı. Timur'un maiyetinden bazıları onun hısmıydı; bunların varisleri, yine Timur ailesinden evlenmeye devam ederken, maiyetten diğerleri de onun varisleri ile evlenmeye devam ettiler. Bu arada Timur'un torunları evlilik çağına ulaştıklarında, kendi aralarında evlenmeye başladılar. Timur zamanında, aynı aile ile karşılıklı kız alıp vermek gibi güçlü bir eğilim vardı ve bu Türk-Moğollar arasında da yaygın bir görenekti.
Sayfa 141 - Kronik Kitap 5. BaskıKitabı okudu
Timurlenk daha doğru olan Türki ismiyle Temür diye anılmalıdır; adının batılı imlası, Farsça Timur-i lang, yani Aksak Timur'dan gelir. Muhtemelen 1320'ler ya da 1330'larda, Maveraünnehir'de, Semerkand yakınlarında doğdu. Maveraünnehir, Cengiz Han'ın ikinci oğlu Çağaday'ın bölgesi olan Çağaday Hanlığı'nın bir parçasıydı ve Timur'un mensubu olduğu Barlas aşireti, Cengiz Han konfederasyonunun Moğol Barulas aşiretinden geliyordu.
Sayfa 15 - Kronik Kitap 5. BaskıKitabı okudu
Kaldı ki aşiret reislerinin Timur karşısında boyunları kıldan inceydi...
Timur fethettiği topraklarda bazı sülaleleri yükseltirken, bazılarını da güçten düşürmüş ya da ortadan kaldırmıştı, ama kalanlar eski işlevlerini aynen sürdürüyorlardı. Bu yüzden, rakipleri kadar yandaşlarının da tehdidi altındaki Çağatay Ulusu mensupları, kendi topraklarını kontrol etme mücadelesinde onun zenginliğini tüketirken, onlar belli bir avantajla hareket ediyordu. Timur kendi hanedanına, hükmünü sürdürmesine yetecek gücü ve karizmayı sağlamıştı ama veraset sorunu nihai olarak çözümlendiğinde, varislerinin elinde kalan ülke artık çok daha küçük ve yoksul bir ülkeydi.
Sayfa 262 - Kronik Kitap 5. BaskıKitabı okudu
Timur'un büyük fetihleri, sadece onun üstün askeri dehasının değil, aynı zamanda istisnai derecede sadık ve disiplinli bir ordunun da eseriydi. Bu fetihleri gerçekleştiren askerler, talan peşinde gelişi güzel toplanmış bir aşiretler güruhu değil, Timur'un şahsına bağlı kumandanların yönettiği merkezi bir güçtü.
Sayfa 133 - Kronik Kitap 5. BaskıKitabı okudu
Türk-Moğol geleneğinin oluşumuna yol açan değişikliklerden ilki, şamanist Moğolların, yeni tebaalarının inançlarını resmen kabul etmeleriydi. İlk resmi din değiştirme Budizme geçiş olmuştu; Kubilay Han, 1253'te, Tibetli Phags-pa Lama ile yakın ilişkiler kurdu ve 1260'ta Büyük Han unvanını aldığında, Budist kilisesine büyük bir güç ve paye verdi. Bu, muhtemelen yalnızca hanedan üyeleriyle sınırlı siyasi amaçlı bir din değiştirmeydi ki mühtediler için gayet faydalı sonuçlar doğurmuştur. Batı Moğol hanlıklarında İslamın resmen kabulü ise daha sonra, yüzyılın en sonunda gerçekleşti ve çok daha uzun ömürlü etkileri oldu. İlhan Gazan 1295'te halkın önünde İslamiyet'i kabul ederek, kafir ataları tarafından inşa edilmiş tüm kiliselerin, sinagogların ve Budist tapınakların yıkılmasını emretti. Daha sonraları Altın Orda Devleti'nin Özbek Han'ı (1312--41), Çağaday Hanlığı'nın batı kesimlerinde hüküm süren Tarmaşirin Han (1326-34) ve bir nesil sonra da hanlığın doğu bölümüne hükmeden Tuğluk Timur Han (1347-63) onun açtığı yoldan yürüdü.
Sayfa 23 - Kronik Kitap 5. BaskıKitabı okudu