Türkiye Üzerinde 1945 Kabusu
Metin TokerSözler ve Alıntılar
“Geçmiş yıllarda verimli sanayi, tarım ve sanat alanlarında sarf edilebikecekken ağır ve hafif silahlara gitmiş paranın hacmi dünyanın her tarafındaki hepimiz için utandırıcıdır.”
bilgi yayınevi
Amerika Büyükelçisi, Sovyetler Birliği tarafından Türkiye'ye verilmiş bir teminatı hatırlatıyordu. Bu teminatında Rusya, Montrö sözleşmesiyle Türkiye'nin toprak bütünlüğüne saygısını resmen bildiriyordu. Şimdi aynı Rusya, Türkiye'yle olan dostluk anlaşmasını feshediyor, Montrö sözleşmesinin değiştirilmesini, kendisine Boğazlarda üst verilmesini, hakimiyet tanınmasını istiyor,Türkiye'den toprak talebinde bulunuyordu. Bunun siyasi ahlakla bir ilişkisi var mıydı? Dünya bu tarz davranışların tadını 1936 Martından itibaren tatmaya başlamıştı. Hitler'in usullerini şimdi Stalin kullanıyordu.
Sovyet Büyükelçisi, Molotof'un, toprak talebini bir kenara bırakmış olduğunu bildirdi. Gerçekten de ikinci Sarper-Molotof görüşmesinde sınır tashihi açıktan bahis konusu edilmemişti.
Sümer şöyle söyledi: Kenara bırakmak iki şekilde olur. Ya vazgeçer, kenara bırakırsınız ya da şimdilik dursun dersiniz. Yani bu kadar geniş topraklara sahip Sovyetler Birliği daha hala toprak mı istiyor?
Büyükelçi cevap verdi: Ek toprağa ihtiyacı olan Sovyetler Birliği değil. Fakat Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti pek ufak ve toprağa ihtiyacı var.
Dışişleri bakan vekili böyle bir talebi kabul edemeyeceğimizi söyledi.
Türkiye, 1921 antlaşmasının gözden geçirilmesini kabul etmeliydi. Sovyet Dışişleri Bakanına göre bu antlaşma ve çizdiği sınır Sovyetler'in menfaatine uygun değildi. Haksız bir durum ortaya çıkarmıştı.
Sarper dedi ki: Ama siz bunu kendi rızanızla imzaladınız!
O zaman Molotof, Türk-Sovyet ilişkilerinde, hatta Sovyetler'in bütün ilişkilerinde hiç unutulmaması gereken şu cevabı verdi:
"Biz o zaman zayıftık. Şimdi ise kuvvetliyiz. Onun için antlaşmada değişiklik talep ediyoruz."