Bu cildin içerdiği konular: Kemalist iktidarın İngiltere'yle ilişkisi, komünistlerin kemalist iktidara karşı konumu ve Komünist Parti'nin kendini tasfiye etmesi, TKP'nin ve Ortadoğu komünist partilerinin kendilerini tasfiye etmesinde Sovyetler Birliğinin rolü, kemalizmin muhaliflerine karşı takip ettiği politika yasaları, Demokrat Parti'nin niteliği, iç dinamiklerin fonksiyonu olarak Soğuk Savaş'ın incelenmesi, İnönü Zaferi'nin gerçekte var olup olmadığı, Çerkez Ethem'in ihanet edip etmediği sorularının tartışılması.
"Burada, modern Türkiye tarihini ters yüz ettim. Şimdiye kadar, önemli olarak, ne söylemişse tersini kanıtlamaya çalıştım. Başardığımı sanıyorum. Mustafa Kemal; Nutuk'da, 1920 Sonbaharında Gediz'de yenildik diyor. Yenilmediğimizi gösterdim. Üstelik Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi yayınlarına dayanarak, İlkokul yurttaşlık bilgilerinde bile 'İnönü Zaferi' anlatılıyor. İnönü'de zafer değil ciddi bir çarpışma olmadığını gösterdim. Yine Genelkurmay yayınlarına göre ve diğer kaynaklara dayanarak.
Burada, 'soğuk savaşın Türkiye'nin iç sorunu olduğunu' yazıyorum.Türkiye, nerede ise bütün dünyanın katıldığı İkinci Dünya Savaşı'nın dışında kalır. Faşizm ile demokrasi cepheleri arasında mekik dokuyor ve dokumasını, savaşa girmeden tamamlıyor. Ancak savaş bitince, resmî tarihin söylediğinin aksine, dünya topluluğunun yalnız ve itibarsız bir ülkesi oluveriyor. Bu yüzden Türkiye, İkinci Savaş biter bitmez yeni bir dünya savaşı özlüyor. Bunun kışkırtıcılığını yapıyor. İnanılmaz gibi görülüyor ama, bu kitapta inandırıcı dayanaklara kavuşturuluyor."
"Tezler", dünyada ve yurtta bir iç savaş döneminde doğdu. Bir daha bu kadar dürüst ve bu kadar yeni düşüncelerle yüklü bir ansiklopediyi yazamayacağımı kabul ediyorum.
Sevindiğim bir nokta ise, özellikle yeni, zengin ve "vakıf" üniversitelerin, lüks kütüphanelerine hâlâ sokulmamalarıdır. "Tezler", üniversitelerin kurduğu ve birden bire kısırlaştıkları bir zaman kesitine denk geliyor. Üniversiteler, benim kitaplarını, rakip olarak görüyorlar ve haklıdırlar. Ancak ben üniversiteleri kendi rakibim olarak görmüyorum; boşlukları rakip saymayacak kadar hâlâ sınırlardayım ve yazdıklarımın rakibi, henüz yazamadıklarımdır."
(Tanıtım Yazısından)
"Tezler", dünyada ve yurtta bir iç savaş döneminde doğdu; patlayan tomurcuklardan sayabilir miyiz, her halde böyle bir sorunun cevabı, bana düşmemektedir. Benim söyleyebileceğim, hem tomurcuk tarlasının ve hem de iç savaş mevzilerinin rüzgarını taşıdığıdır; üslubu, hançer'i hatırlatmaktadır. Bereketli yıllarda ve doğurgan bir aydın dünyasının ürünüdür.
Hançeri belinde, tüfeği omzunda bir harmancı görüyorum.
Şu iki noktayı daha ekleyebilirim; birincisi, bir daha bu kadar dürüst ve bu kadar yeni düşüncelerle yüklü bir ansiklopediyi yazamayacağımı kabul ediyorum. İkincisi, dağda, zindanda, konaklarda, soran evlerde, en çok okunan ansiklopedi'dir; zor yerlerde, koyu kapaklarının, elden ele geçişle, yıpranmış, kırlaşmış, formunu yitirmiş eski hırkalara döndüğüne pek çok kez tanık oldum.
Okunmaktan eskimiş ve yıpranmış ansiklopedileri görmek, sönmemiş bir aşkın kıvılcımını duymaktır. Bana oluyor.
Buna seviniyorum. Sevindiğim bir nokta ise, özellikle yeni, zengin ve "vakıf" üniversitelerin, lüks kütüphanelerine hala sokulmamalarıdır. Legal, ancak sokmuyorlar ve bunu, doğru bulmamakla birlikte anlayabiliyorum; "Tezler", üniversitelerin kurduğu ve birden bire kısırlaştıkları bir zaman kesitine de denk geliyor. Üniversiteler, benim kitaplarını, rakip olarak görüyorlar ve haklıdırlar. Ancak ben üniversiteleri kendi rakibim olarak görmüyorum; boşlukları rakip saymayacak kadar hâlâ sınırlardayım ve yazdıklarımın rakibi, henüz yazamadıklarımdır."
...
Tartışmanın hançer ve kitabın silah olduğu bir çıkıştayız."
(Arka Kapaktan)
