"Osmanlı'nın en önemli özelliklerinden biri şudur: Osmanlı, zamanının en ileri tekniklerini hiçbir taassuba kapılmadan almıştır. Çağa uyum çok önemli. Ve ben bunu bugün de görüyorum. Örneğin Moğolistan'da Türk liselerini gördüm. Moğol çocukları bize Türkçe İstiklal Marşı'nı okudular, gözlerimiz yaşardı. Bu okulları kuranlar, hocalık yapanlar oralara nasıl gidiyorlar? İşte bu, Osmanlı'nın kuruluşunda da gördüğümüz dinamizmin, yayılma, ilerleme azminin bir ifadesi. Gönül ister ki, devlet yöneticileri de aynı dinamizme ayak uydursunlar. Fatih devrinde gördüğümüz o irade, o ruhtur. Ve sadece fetih, savaş anlamında değil, ondan çok daha önce dini, ekonomik, siyasi sebeplerle dünyanın dört bir yanına gidip yerleşiliyor... Yani Türkler dünyaya tekrar yayılıyorlar. Osmanlı, denizler üzerindeki hakimiyetini kaybettikten sonra bir içe kapanma yaşadı, şimdi ise yeniden dışa açılıyor..."
Modern "Türk aydını"nın alamet-i farikalarındandır. Masasına servis yapılan bilgileri ayırt etmeden mideye indirir ve zinhar sorgulamaz. Yeterince okumadığı için kanatları fazla açılmaz, delici bir dikkat geliştiremediği için de zihni bir türlü derinleşmez. Bir şey kayda geçmişse, doğrudur, hatta kutsal'dır ona göre; tartışılmaz. Onun nazarında tarihte bir olayın kayda geçmiş olması yeterlidir. Tarihin sözünün bu noktada değil bitmek, tam da o noktada başladığının farkında değildir. Oysa vesika bir olayı ispatlamaz; delil sunar. O delillerden giderek bir ispata ulaşılır sonuçta. Bu basit işlemin dahi yeterince farkında değildir.
İşin ilginç tarafı, Müslümanların tarihte ne kadar büyük yerleri olduğuna önce Müslümanları inandıracaksın.
Bu da işimizin ne kadar zor olduğunu gösteriyor.
İmam Gazali - Fahreddin Râzî - Nasiruddin Tusi çizgisinde şekillenen ve Moğol istilası sonrasında Tüsi ve Râzî'nin talebelerince bir taraftan Meraga ve Semerkand'a, diğer taraftan Anadolu ve Kahire'ye ulaştırılan yeni bilimsel/kelami sentezi Osmanlı dünyasıyla buluşturan kilit şahsiyetlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. O, yeniden fark edilmeyi ve en önemlisi de, anlaşılmayı beklemektedir bizden. Zira onu anlarsak, kazanan biz oluruz