Mezhep Kavgaları
Aynca Mezdek tarafından vaktiyle (V. yüzyıl) kurulmuş olan eski bir mezhep de yeniden nüfuz kazanarak birdenbire genişledi. Hıristiyanlık ile Mecusiliğin (Mazdeizm) karışmasından doğan ve 11. yüzyılda Mani adında bi r din kurucusu tarafından İran'da ortaya atılan bir mezhep veya din, Irak ve Suriye'de gizliden gizliye yaşamaya devam etmişti. Bir yandan Doğu Türkistan'da Uygurlar arasında faaliyet gösteren Maniheistler öte yandan, Mehdi zamanında, Irak' ta öylesine çoğaldılar ki Halife zenadıka (zındıklar) taifesi diye adlandırılan bu akım yandaşlarından Şemgale adında birini yanına çağırıp kendisine Müslümanlardan kimlerin uymakta olduğunu bildirmesini emretti, fakat Şemgale'nin cevabı, "Bunlar saymakla bitmez" şeklinde olunca, Mani dinine girmiş olanlar hakkındaki kovuşturmayı izlemek üzere "sahibü'z-zenadika" adıyla bir memuriyet kurdurdu ve Maniheistleri şiddetle cezalandırdı.
Sayfa 131 - Kırmızı Kedi Yayınları, 2. Baskı: 2018Kitabı okudu
İmgeler yoluyla eğitimin, Eski Mısır dan ortaçağa kadar tarih mutlakiyetçi veya paternalist toplumlara özgü olduğunu
unutmayalım. İmge, kültürel gelişmeler yoluyla ulaştığımız bir dizi sonucun tartışma götürmez, görsel özetidir; yazılı olarak aktarılan kelimelerden faydalanan kültürel gelişmeler yönetici seçkin sınıfa
özgüdür, nihai imge ise tabi olan sınıf için inşa edilir. Bu açıdan Maniheistler haklıdır: İmgeler yoluyla iletişimin kökten sınırlayıcı, aşılamayacak bir tutuculuk yönü vardır. Ama uygarlık tarihi boyunca imgeler yoluyla söylemlerin insanlara kazandırdığı izlenimlerin ve keşiflerin zenginliği de yadsınamaz..
Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır.
Sayfa 225Kitabı okudu
Türkçede Buda anlamında ve Buda heykelleri anlamında kullanılan "Burhan" kelimesini, Maniheistler kendi azizleri anlamında kullanmışlardır.
Mazlum Maniheistler
Komplo teorilerinin en belirgin özellikleri mutlak iyi ve kötünün arka planda birbiriyle çatışma hâlinde olduğu Manici bir dünyada yaşadığımızı varsaymalarıdır.
Sayfa 33 - İletişim Yayınları, 2021, İstanbul
Zındık ve Mülhid terimleri
Zındık ve mülhid terimleri, ortaçağ İslâm dünyasında, zaman ve mekan içerisinde giderek genişleyen ve bu arada da birtakım nüanslar kazanan geniş bir anlam muhtevasına kavuşmuştur. Önceleri yalnızca Maniheistleri ifade ederken, zamanın ve mekânın değişmesine paralel olarak, Maniheistler dahil, Zerdüştileri ve Mazdekileri niteleyen bir kavram olmuş, giderek, "bir yandan görünürde bir Müslümanlık cilası altında asıl dinlerini muhafaza edenleri, her türden sapkın inançlara sahip olanları, Allah'a inanmayanları, içinde yaşadıkları Müslüman toplumun mensubu olmaları yüzünden mecburen inançsızlıklarını gizleyenleri, hatta ileride görüleceği gibi, bunlardan hiçbirine mensup olmadıkları halde, sırf sefih bir hayat yaşayanları" da kapsayan bir terim olmuştur.
Sayfa 46Kitabı okudu
Peygamber Mani'nin kendisi zaten bir ressam olarak tanınmaktaydı ve kutsal yazılarını resimler yoluyla anlatmayı tercih etmekteydi. Bu nedenle Maniheistler, resmi kutsal bir eylem olarak görmekteydi.
Sayfa 47Kitabı okudu
Gnostikler ve Maniheistler iyi tanrının ruhu ve manayı, kötü tanrının ise madde ve bedeni yarattığını öne sürerler. Bu görüşe göre insan iyi ruhla kötü bedenin savaş alanıdır.
Maniheistler Şeytan'ın dünyayı yarattığını söylerler, fakat hiçbir melek yaratamaz: yaratma gücü yalnızca Tanrı'da vardır.
Aynı Maniheistler işte.
Leibniz'e göre eskiler, kötülüğü maddeye mal etmişler, maddeyi de yaratılmamış ve Tanrı'dan bağımsız olarak kabul etmişlerdir.
Sayfa 15 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
Türk göğü, Türk yer sopu, bunlar birer Tanrıdır.
Tanrı: Sema, ilahi sema
Umay: Çocukların koruyucusu Tanrı'dır.
Tukyu Türkleri Şamani idiler. Şaman kelimesine karşılık "Kam" da kullanılır.
Yenisey yazılarında Tengri kelimesiyle beraber "Bel" de vardır. Bu da Yer Tanrısı'dır.
A- Doğu Türkistan'da, Hint yazısıyla yazılmış Türkçe Budist yazılarına rastlanılmıştır. Daha sonra Budistler, Soğd alfabesini kabul ettiler.
B- Orta Asya'da yaklaşık M. S. III. asırda Maniheistlik ve Hristiyanlık da kendi alfabelerini getirdiler.
Maniheizm; Zerdüşt dini, Hristiyanlık ve Budistlikle karışmasından meydana gelmiştir.
Maniheistler, kendi alfabelerini, Hristiyanlar Süryani alfabesini kabul etmişti. Oğuz Türk Devleti'nin yıkılmasından sonra Maniheizm dini Türkler arasında yayılmıştır.
Şaman abideleri: Askerlerin mezarları üstüne öldürdükleri düşmanların heykeli konur. Bu haber Çin kaynaklarıyla ve Orhun Kitabeleri'yle doğrulanmaktadır. Bunlara "Balbal" denir. Bu âdetin esası öldürülmüş adamın kıyamet gününde kendisini öldüren kimseye hizmet edeceği hakkındaki inançtan kaynaklanmaktadır.
Sayfa 14 - Genelkurmay Basımevi 9. CİLT, 2008, Ankara - PDF
Yakındoğu'dan yeni bir din çıkması yeni bir şey değildi: Hıristiyanlık da bu coğrafyadan çıkmıştı. Konstantin'in ihtidasından sonra Roma İmparatorluğu Hıristiyan olduğunda, Pers dünyasıyla sınır topraklar her türden dini grubun bulunduğu bir mozaik olarak kaldı. Üçleme fikrini kabul etmeyi reddeden heretik Hıristiyanlar ve İsa'nın biri insan, diğeri ilahi tamamen ayrı iki doğası olduğunu kabul eden diğerleri vardı. Dünyayı ve bütün sakinlerini sadece iki zıt güç olan aydınlıkla karanlığın savaş alanı olarak gören Maniheistler vardı (karanlığı uzak tutmak için salatalık ve kavun gibi "ışık dolu" meyve ve sebzeler yemeyi seviyorlardı). Bir de “bilenler", inançları çok karmaşık olan ve kimsenin neden bahsettiğini anlamadığı Gnostikler vardı. Kısacası, Hz. Muhammed kesinlikle dünyanın bu tarafından çıkan ilk alternatif dini lider değildi. Teslis inancını inkâr eden ilk monoteist de değildi. Ortaçağ Hıristiyan düşünürleri bu tarz heretik inançların uygun tekziplerini sadece erken Kilise Babaları'nın büyük kitaplarında aradılar. Sonunda İslam, bu tür sapkınlıklarla baş edebilmek için var olan bir çerçeveye yerleştirildi.
Sayfa 121 - Domingo Yayınevi, 1. Baskı: Şubat 2019
Tektanrıcılık nasıl böyle düalist bir inanca bağlı kalabilir (bu arada Eski Ahit'te böyle bir inanç kesinlikle sözkonusu değildir)? Mantıksal olarak bakılırsa bu imkansızdır. Ya tek ve kadiri mutlak bir Tanrı'ya ya da ikisi de kadiri mutlak olmayan iki karşıt güce inanırsınız. Oysa in sanların çelişkili şeylere aynı anda inanabilme
Sayfa 226 - Kolektif KitapKitabı okudu