Hayatının ileri dönemlerinde felsefe yapmanın yanı sıra insanları da buna zorladığı için idam edildiği düşünülürse (şayet bunlar son sözleri değilse) sizce de tutarsız bir durum olmaz mı?
Şahsen olmaz. Çünkü; sözlerinde ne belirgin bir yaştan söz etmiş ne de {o düşünmeye teşvik ettiği halka} felsefede aşırıya gitmesini telkin etmiştir. Düşünmek/sorgulamak ayrıdır; bunun aşırıya gidilmesi ve çıkmaza girmesi ayrı. Sokrates Yaratıcıyı düşünerek bulmuş ve müşahede etmiştir. Lakin hiçbir zaman bir gökyüzündeki bulut gibi Tanrı'nın varlığını ispat edememiştir/edemez de. Çünkü inanç boyutu ayrı bir meseledir. Akıl; her şey; bir o kadar da hiç'liktir. Hiç olmadan var olunabilir mi?
Bahsettiğim şey, halkı aşırılığa itmesinden ziyade kendisinin felsefi uğraşlarında yaşlılık dönemlerinde gençliğine nispeten daha aşırıya kaçıyor olması. Sözlerinizin ikinci kısmına bir itirazım yok elbette. Felsefe yolda olmaktır denir; binaenaleyh, bir yargıya ulaşırsak zaten felsefemiz de sona ermiş demektir.
Bu konuda hemfikir değilim. Sokratesi öldüren demokrasi ve dönemin çok tanrılı inancıydı. Yaratıcıya ulaşmış bir kişiden bahsediyoruz. Yani bir yargıya ulaşılmış ve bu uğurda ölüm göze alınmış. Felsefe yolda olmaktır"dan kasıt bu yolun hakikate çıkacağını düşünmektir. Yoksa; ben yolda olmak diye çıksam. Yolum bir Yaratıcıya çıksa ve sırf felsefe yolda olmaktır diye {Yaratıcıya sözde inanıp} tekrar bir arayışa girsem.. böyle bir zihniyete felsefe denemez. Felsefeyi yalnız yolda olmak diye şart koşanlar onu kısıtlayanlardır.. Gaye tamamen hakikate ulaşmaktır. Hakikate ulaşmış bir kişi başka yola niçin yönelsin? Olsa olsa bulduğu hakikati derinlemesine incelemek için yola koyulabilir{Yani Tanrı ve onun dinine} Bu da bir dereceye kadar olabilir; insan aklının da eremeyeceği alemlerdir çünkü. Velhasıl kelam "felsefe yolda olmaktır" tabirine bakış açısı oldukça mühimdir..
Sokrates'in Savunması'nı okumuş biri için olaya yaklaşımınızı biraz yüzeysel buluyorum açıkçası. Sokrates kendi toplumunda sevilen bir insan olsaydı haksız bir idam cezasına mahkum olmazdı. Sofistlerin ondan kurtulma isteği tetikleyici bir faktör olsa da idam sebebini buna indirgeyemeyiz diye düşünüyorum. Felsefe yolda olmaktır meselesine yaklaşımınıza saygı duyuyorum fakat Jaspers'ın ilgili kitapta bunu söylediği bağlama bakınca böyle bir anlam çıkarmak mümkün değil. Ben bu konuda ne size ne de ona katılmıyorum. Metafiziğin hakikatine ulaşmak beşer için mümkün olmayacak, dolayısıyla kişi bir yere ulaşamayacaktır. Elbette fikirler değişebilir ve değişmelidir ama şimdilik düşüncem bu yönde.
Ben ilhamımı güneşin doğduğu "Doğu"dan alıyorum; battığı Batı'dan değil. Felsefeyi tekeline indirgeyen anlayışa ise isyanımı dile getiriyorum. Gerek bahsi geçen kitapta gerek Sokratese dair okuduğum diğer kitaplarda bu düşünceme muhal bir durum görmüyorum. Sokrates kendi {cahiliye} toplumu için sevilen biri olsa idi felsefesinden şüphe eder idim. İsabet olmuş..
Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir.