upload.wikimedia.org/wikipedia/commo... Linkte bir karikatür var, devrim dönemi Fransa'sında karşı devrimci bir karikatür...Robespierre "kalan son Fransız" olan celladı giyotinle idam etmekte...Lâkin yine de tüm suçu Robespierre, Marat ya da Saint Just gibilere yıkmak bu kadar kolay mı demeden edemiyor insan? Kralların tezgahını başka türlü nasıl devirebilirlerdi ya da krallar tezgahından vazgeçer miydi? Halk kendi hakkını almaya kalktığında önderleri terörist olur haliyle, düzeni tesis etmeleri de kolay değildir. Karşı devrim başarılı olunca ilk önce neleri tekrar düzenlemişler bir daha bakmalı mesela, karşı devrim kimi sevindirdi halkı mı? Yakın zamanlarda tekrar tekrar gördük bu filmi ya neyse. Robespierre'in sorusuyla bitirelim: "Ne zamana kadar despotların dehşetine adalet halkın adaletine de barbarlık ya da isyan denecek?"...Her iki adalet biçiminde de eksiklikler ziyadesiyle olagelmiştir, ama ikincisinde en azından despotların dehşetine adalet deme maskaralığına son verilmiştir.
Şu senin Malraux alıntısında mesele biraz, devrimi Stoacılar yapmadı... Stoacılar da vardı elbette ama epey azdı ve yine bir devrim olduğunda bunu Stoacılar yapmayacak. Devrimi insani ve ahlâki açıdan gerekli bulduğu için devrimci olanlar daima azınlıkta olacak, en basit yaşamsal çıkarları gereği devrimin yanında olanlar ise çoğunlukta ki o çıkarlar gereği her yöne de evrilebilirler. Fransız devriminde en yoksulların bir kesimi devrim ordusuda iken bir kesimi de Vendée'de kralcıların yanındaydı ve karşı devrimi de yine onlar yaptı aslında ve yine ekmek için. Yoksulları devrimci yapan etik değil anlayacağın, karşı devrimci yapan da.
Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir.