Sabit sermaye yalnız kullanılmakla eskimez. Aynı alan­ da daha randımanlı makine ve tesislerin yapılması sonucu modası geçmiş duruma düştüğü için de eskimiş sayılabilir. Bu tür eskimeye, fizik eskimeye karşıt olarak, ekonomik eskime denir. Örneğin, tepkili uçaklar çıkınca, yepyeni per­ vaneli uçaklar ekonomik olarak eskiyivermişler ve kulla­nılmaz olmuşlardır. Aynı durum, renkli televizyonlar çıkın­ ca siyah-beyaz televizyonların başına gelmiştir. Bu nedenle, sabit sermayenin amortismanı hesap edilirken, fizik yıp­ ranmanın yanı sıra, ekonomik yıpranma da göz önünde tu­tulmalıdır.
Sosyalizm ancak üretim teknolojisinin ileri bir düzeye ulaştığı ve ülkenin tamamiyle sanayileştiği zaman gerçekleşebilir. Küçük üre­ticiliğin egemen olduğu geri bir teknolojik düzeyde sosya­lizm olmaz. Bundan ötürü, azgelişmiş toplumlarda sosya­lizm ancak tedricen kurulabilir. Ama bunun için de siyasal iktidarın sosyalist nitelikte olması, yani gelişmenin bu amaçla yürütülmesi temel koşuldur. Böyle bir ülkede yük­sek teknoloji kullanan büyük işletmeler devlet eliyle kuru­lup işletilinceye kadar, o alanlardaki küçük özel işletmeler çalışmalarına devam ederler. Fakat bunların gelişip büyü­ melerine ve kapitalist işletmelere dönüşmelerine müsaade edilmez.
Reklam
İlk sıralarda kapitalizm, işletme birimlerinin küçüklü­ ğünden ötürü, azçok rekabetçi bir nitelikte iken, sonraları sermayenin sürekli daha az sayıda ellerde toplanması sonu­cu tekelci bir nitelik kazanmtştır. Kapitalizmin tekelci aşa­maya girmesi ile birlikteki bu 19. yüzyılın sonlarına doğru olmuştur emperyalizm de başlamıştır.
Bir ülkenin kalkınma hızı, kendi ulusal kaynaklarından yapabileceği yatırım ile sınırlıdır. Yatırımların kaynağı da bilindiği gibi tasarruflardır.
Sayfa 218Kitabı okudu
İnsanlar yaşamlarını sürdürmeye yetecek tüketim miktarından daha fazla üretim yapabilirler. Bu, emek gücünün doğal bir özelliğidir. İşte bu fazla üretime artı-ürün ve bunun değerine de artı değer denir. İnsanlığın tüm kültür ve uygarlığı artı değere dayanır, ondan kaynaklanır.
Kapitalizme, özel teşebbüs sistemi, serbest teşebbüs sistemi, piyasa ekonomisi sistemi ve liberalizm gibi isimler de verilir.
Reklam
71 öğeden 51 ile 60 arasındakiler gösteriliyor.